قتل ۶۱ نفر در یک ماه؛ انگیزه‌های مرموز و قاتلان ناشناس

علی‌رغم ادعای طالبان درباره‌ی تأمین امنیت، قتل و کشتار همچنان در افغانستان جریان دارد. طی یک ماه اخیر (سنبله)، تنها روزنامه اطلاعات روز قتل دست‌کم ۶۱ نفر را گزارش داده است.

عاملان اکثر این قتل‌ها «افراد مسلح ناشناس» با انگیزه‌های مرموز اعلام شده است. طالبان هم در چندین مورد قتل متهم شناخته شده‌اند، از جمله در قتل نظامیان حکومت پیشین.

انگیزه‌های برخی از قتل‌ها طی یک ماه اخیر، خصومت، خشونت خانودگی، مشاجره و درگیری خوانده شده است. دست‌کم چهار مورد قتل از ولسوالی خاص ارزگان ولایت ارزگان گزارش شده است که عامل آن‌ها تنش «قومی» خوانده می‌شود.

در این‌جا هویت مقتول، زمان و مکان قتل، انگیزه‌ی قتل و همچنین عامل قاتل فهرست شده است:

قتل‌ها به تفکیک ولایت‌ها

در جریان ماه سنبله، روزنامه اطلاعات روز از ۲۰ ولایت قتل افراد را گزارش داده است. ولایت پروان با ۱۰ مورد قتل در صدر قرار گرفته است و به تعقیب آن ولایت‌های تخار و بغلان قرار دارند.

انگیزه‌ی قتل‌ها

در این گزارش شاخص انگیزه‌ی قتل‌ها، طبق اظهارات و اطلاعات منابع سنجش شده است. به‌گفته‌ی منابع، انگیزه‌ی اکثر قتل‌ها مشخص نبوده و مرموز گفته شده است. همین‌طور دلیل برخی از قتل‌ها خصومت، خشونت خانوادگی، مشاجره بر سر زمین، دزدی‌های مسلحانه و درگیری عنوان شده است. در مواردی که طالبان متهم شناخته شده‌اند، افراد به اتهام آدم‎ربایی یا عضویت در «جبهه مقاومت ملی افغانستان» و یا هم دلیل ناروشن که ممکن است انتقام‌جویی باشد، به قتل رسیده‎اند.

برای روشن‌شدن انگیزه‌ی قتل نیاز به تحقیقات جنایی است. از این رو با توجه به این‌که منابع اکثر خبرها مردمی است و بخش جنایی طالبان حاضر به پاسخ‌گویی نیست، انگیزه‌ی اکثر قتل‌ها ناروشن مانده است.

عاملان قتل

عاملان اکثر قتل‌ها افراد ناشناس اعلام شده است. به تعقیب آن، طالبان، بستگان مقتول، جوانب درگیری‌ها و دزدان مسلح عامل قتل‌ها بوده‌‌اند.

طوری که در شاخص انگیزه‌‌های قتل‌ها نیز واحد «مرموز» حداکثر بود، در شاخص عاملان، بخش عمده‌ی قتل‌ها هم «افراد مسلح ناشناس» عنوان شده است.

در ۱۳ مورد قتل‌، طالبان متهم شناخته شده‌اند. این گروه بیشتر متهم به قتل نظامیان پیشین و بستگان‌شان است؛ همچنین برخی افراد را به اتهام آدم‌ربایی و ارتباط با «جبهه مقاومت ملی افغانستان» کشته‌ است. از جمله منابع به‌تاریخ ۱۶ سنبله خبر دادند که طالبان دو جوان ورزشکار را به ‌اتهام آدم‌ربایی در بلخ به قتل رسانده‌اند. به‌گفته‌ی منابع، یکی از این جوانان سابقه‌ی کار در بخش نظامی را داشت و سرگرم زندگی عادی بود.

همچنین به‌تاریخ ۲۱ سنبله منابع خبر دادند که طالبان در پروان یک مر‌د را در ابتدا بازداشت کرده و سپس شکنجه و به قتل رسانده‌اند. این مرد عبدالنظیر نام داشت و برادر کوچک عبدالجمیل تتمدره، از «فرماندهان پیشین جهادی» و از اعضای حزب جمعیت اسلامی بود.

به‌تاریخ اول سنبله هم منابع اعلام کردند که طالبان در هرات یک جوان اهل پنجشیر را بازداشت کرده و زیر شکنجه کشته‌اند. به‌گفته‌ی منابع، این جوان فیاض‌الحق نام داشت و حین سفر به ایران، در هرات توسط طالبان بازداشت شده بود. منبع توضیح داد که فیاض‌الحق باشنده‌ی اصلی منطقه‌ی «تمبنه»ی ولسوالی دره‌ ولایت پنجشیر بود.

در مورد دیگر در تخار، منابع محلی ادعا دارند که دو عضو طالبان در ولسوالی خواجه‌بهاءالدین، به قصد تجاوز جنسی وارد یک خانه شده بوده و در درگیری با مالک خانه کشته شده‌اند. در این درگیری پسر مالک خانه نیز کشته شده است.

قتل نظامیان پیشین

طالبان پس از دست‌یافتن به قدرت عفو عمومی اعلام کردند و گفتند با این فرمان، نظامیان حکومت پیشین مصونیت دارند؛ اما در این دو سال قتل و بازداشت نظامیان پیشین همچنان ادامه داشته است.

اخیرا سازمان ملل متحد اعلام کرد که قتل ۲۱۸ نفر از نظامیان و مقام‌های حکومت پیشین توسط طالبان را مستند کرده است.

روزنامه اطلاعات روز طی یک ماه نُه مورد قتل نظامیان پیشین، «فرمانده جهادی و مردمی سابق» و بستگان‌شان را گزارش داده است.

1. به‌تاریخ ۲۸ سنبله منابع در قندهار گزارش دادند که خلیل اخلاقی، یک افسر ارتش پیشین در مرکز این ولایت توسط افراد مسلح ناشناس به ضرب چاقو به قتل رسیده است. افراد مسلح ناشناس وی را از خانه‌اش بازداشت کرده بودند.
2. به‌تاریخ ۲۳ سنبله محمدعالم، محافظ غلام‌بهاءالدین جیلانی، وزیر دولت در امور رسیدگی به حوادث حکومت پیشین در روستای «تگلر» مرکز پروان توسط افراد ناشناس به قتل رسیده است. یکی از بستگان او ادعا کرد که وی از سوی نیروهای طالبان به قتل رسیده است.
3. به‌تاریخ ۲۳ سنبله منابع در ولایت پروان گفتند که طالبان یک مر‌د را در ابتدا بازداشت کرده و سپس شکنجه و به قتل رسانده‌اند. این منابع به روزنامه اطلاعات روز گفتند که این مرد عبدالنظیر نام داشت و برادر کوچک عبدالجمیل تتمدره، از «فرماندهان پیشین جهادی» و از اعضای حزب جمعیت اسلامی بود.
4. به‌تاریخ ۲۱ سنبله گزاش شد که حیات‌الله، یک فرمانده پیشین نیروهای خیزش مردمی در روستای «مغل‌قشلاق» شهر تالقان، مرکز تخار توسط استخبارات طالبان به قتل رسیده است.
5. به‌تاریخ ۲۰ سنبله بستگان یک نظامی پیشین در تخار به‌نام «عبدالغفار صابر» گفتند که طالبان او را «تیرباران» کرده‌اند، اما فرماندهی امنیه‌ی طالبان در این ولایت گفت که او از سوی افراد مسلح ناشناس به قتل رسیده است.
6. همچنین به‌تاریخ ۲۰ سنبله منابع محلی گزارش دادند که یک عضو نیروهای ویژه‌ی وزارت داخله‌ی حکومت پیشین در مرکز پروان توسط طالبان به قتل رسیده است. این نظامی پیشین محمدیوسف نام داشت و ۲۸ ساله بود.
7. به‌تاریخ ۱۹ سنبله، افراد مسلح ناشناس یک «فرمانده جهادی» پیشین به‌نام «شیخ مقدس بلال» را در شهر جلال‌آباد، مرکز ننگرهار به قتل رسانده‌اند.
8. به‌تاریخ ۱۶ سنبله، طالبان یک نظامی پیشین به‌نام اکبر جرأت را پس از بازداشت به اتهام همکاری با «جبهه مقاومت ملی افغانستان» در مرکز کاپیسا کشته‌اند.
9. به‌تاریخ چهارم سنبله، منابع محلی در بدخشان خبر دادند که پسر ده‌ساله‌ی یک فرمانده پیشین خیزش‌های مردمی در ولسوالی «شهدا»ی این ولایت حلق‌آویز شده است. منابع ادعا می‌کنند که افراد طالبان این پسر را حلق‌آویز کرده‌اند، اما طالبان می‌گویند که قتل این کودک کار «افراد ناشناس» بوده است.

زن‌کشی

روزنامه اطلاعات روزطی یک ماه اخیر دست‌کم قتل هفت زن را گزارش داده است. سه نفر از این زنان توسط شوهران‌شان به قتل رسیده‌اند و عامل قتل سه نفر دیگر هم افراد ناشناس با انگیزه‌های ناروشن اعلام شده است.

یکی از این زنان حورا سادات، یوتیوبر جوانی است که در کابل به‌گونه‌ی مرموز به قتل رسیده است. پولیس طالبان اعلام کرد که در پیوند به این قتل دو نفر، از جمله یک زن را بازداشت کرده است. مسئولان طالبان درباره‌ی چگونگی قتل حورا سادات و انگیزه‌ی آن جزئیات بیشتر ارائه نکردند. برخی گزارش‌ها حاکی است که این زن جوان در خانه‌ی دوستانش با زهر مسموم شده است.

روزنامه اطلاعات روز، در ماه سنبله قتل سه دختر زیر سن ۱۲ سال را نیز گزارش داده است که به‌گفته‌ی منابع محلی، توسط افراد ناشناس به قتل رسیده‌اند.

قتل‌های زنجیره‌ای در ارزگان خاص

تنها در ماه سنبله در ولسوالی خاص ارزگان ولایت ارزگان، چهار نفر از باشندگان منطقه‌ی شیعه‌نشین «جوی‌نو» (ششپر) به قتل رسیده‌اند.

در تازه‌ترین مورد، یک پدر و پسر پس‌ازچاشت روز چهارشنبه (۲۹ سنبله) در ساحه‌ی «تنگی سبزچوب» که یک منطقه‌ی پشتون‌نشین است، در نخست دستگیر و سپس به قتل رسیده‌اند.

یکی از منابع به روزنامه اطلاعات روز گفت افرادی که هنوز هویت آنان مشخص نشده است، پس از دستگیری این دو نفر، پدر را تیرباران کرده و پسر را گردن زده‌اند.

به‌تاریخ ۲۱ سنبله نیز منبعی در منطقه‌‌ی جوی‌نو (ششپر) خبر داد که یک کشاورز به‌نام سید امیرشاه، مشهور به سید علوی به ضرب گلوله‌ی تفنگچه به قتل رسیده است.

این منبع افزود که هویت عامل یا عاملان قتل مشخص نیست، اما متعلق به قوم پشتون است.

منبع در پاسخ به پرسشی درباره‌ی انگیزه‌ی قتل گفت که فقط «جرم شان (افراد مقتول) هزاره‌بودن و شیعه‌بودن» است.

بر اساس اطلاعات منابع، در جریان بیشتر از دو سال گذشته که طالبان بر افغانستان مسلط شده‌اند، ۱۷ نفر از باشندگان منطقه‌ی جوی‌نو (ششپر) به قتل رسیده‌اند.

منابع می‌گویند که دزدی، غارت و تخریب اموال باشندگان منطقه‌ی جوی‌نو به اوج خود رسیده و آنان در معرض کوچ اجباری قرار دارند. در یک مورد، افرادی در منطقه‌ی جوی‌نو ده‌ها اصله درخت میوه‌دار را قطع کرده‌اند.

به‌گفته‌ی منابع، پس از حاکمیت طالبان تا اکنون ۲۰ خانه‌ی باشندگان جوی‌نو تخریب یا به آتش کشیده شده‌اند. همچنین امسال سه عراده موتر باشندگان این منطقه‌ به آتش کشیده شدند.

منابع محلی انگیزه‌ی این اقدامات را تنش قومی می‌دانند. به‌گفته‌ی آنان، افراد متعلق به قوم پشتون دست به قتل، تخریب و غارت اموال باشندگان منطقه‌ی جوی‌نو می‌زنند تا آنان را مجبور به کوچ کنند. گفته می‌شود که طی چند دهه‌ی‌‍ اخیر به‌دلیل تنش‌های قومی، نیمی از خانواده‌های ساکن در منطقه‌ی جوی‌نو مجبور به کوچ شده‌اند.