نویسنده: مونش گلتی
برگردان: جواد زاولستانی
منبع: eurasiareview
سفر اشرف غنی به ایالات متحده نشان‌دهنده‌ی آغاز مجدد روابط ایالات متحده و افغانستان است. هر دو طرف باید تلخی‌های مناسبات شان را در گذشته فراموش کنند. ایالات متحده هنوز یکی از تعیین‌کننده‌های کلیدی آینده‌ی افغانستان است. در این سفر، رییس جمهور اشرف غنی را، رییس اجرایی و در حدود 65 تن دیگر از مقام‌های دولت افغانستان همراهی می‌کنند.
احتمالا غنی در جریان این دیدارها دوست داشته صحبت‌هایش را با دو روی‌داد ربط دهد. نخستین روی‌داد، پیشروی مستقل اردوی افغانستان در برابر طالبان درولایت هلمند است. هدف از این عملیات، رسیدن به یک پیروزی قطعی پیش از آغاز فصل جنگی بهار است. این عملیات به طور مناسبی برای نخستین بار، نشان‌دهنده‌ی توانایی نیروهای امینتی افغانستان برای رفتن به میدان نبرد بدون پشتیبانی نیروهای رزمی خارجی‌ست. روی‌داد دوم موفقیت در تلاش‌های جدید برای آوردن طالبان بر سر میز مذاکره و آغاز روند صلح است.
موضع ایالات متحده
همزمان با پایان مأموریت نظامی ایالات متحده در افغانستان، سلسله ای از پیشرفت‌ها مأموریت این کشور را به مرحله‌ی حساسی رسانده است. وزیر دفاع جدید ایالات متحده، اشتون کارتر، به تاریخ 21 فبروی اعلان کرد که ایالات متحده در نظر دارد که در استراتژی مأموریتش در افغانستان تغییراتی بیاورد. این تغییرات زمان‌بندی کاهش سربازان از این کشور و مأموریت مبارزه با تروریزم را شامل می‌شود.
به نظر میرسد که اداره‌ی بارک اوباما تقریبا به این تصمیم رسیده است که در سال آینده شمار سربازان امریکایی در افغانستان بیشتر از آنچه باشد که قبلا اعلام شده است. مسئله‌ی مرتبط با این موضوع این است که نگهداشتن در حدود ده هزار سرباز در این کشور ائتلاف به رهبری ایالات متحده را قادر می‌سازد که دو پایگاه بزرگش در قندهار و جلال آباد را فعال نگهدارد. پایگاه واقع در جلال آباد مرکز فعالیت‌های جمع‌آوری معلومات استخباراتی و عملیات‌های هواپیماهای بدون‌سرنشین است. در کنار آن، سهم گرفتن در فراهم کردن شمار سربازان کمکی از سوی متحدان ایالات متحده در سازمان پیمان اتلانتیک شمالی (NATO) برای آموزش نیروهای امنیتی افغانستان، تا کنون، با دشواری مواجه بوده و از سوی آن کشورها به خوبی استقبال نشده است.
روی‌داد عراق در سال گذشته نیز بر این تصمیم تأثیر داشته است. این رویدادها نه تنها باعث شد که ایالات متحده نگاه سخت‌گیرانه‌تری نسبت به توانایی‌های نیروهای امنیتی افغانستان داشته باشد، بلکه تا حدودی افکار عامه در داخل ایالات متحده را در رابطه به ادامه‌ی حضور سربازان امریکا در افغانستان تغییر دهد. همکاری پاکستان در مبارزه با تروریزم و عملیات‌های هماهنگ با نیروهای امنیتی افغانستان در امتداد مرز نیز نظارت ایالات متحده از پیشرفت‌ها را حیاتی ساخته است. غنی نیز تأکید دارد که سربازان بین‌المللی تا زمانی که امکان دارد در افغانستان باقی بمانند و به این دلیل، خواهان انعطاف‌پذیری در رابطه به زمان‌بندی کاهش سربازان از افغانستان است. بر اساس گزارش‌ها، ایالات متحده به «شکل فعالانه‌ای در حال رایزنی» درباره‌ی این درخواست غنی است.
در قدم دوم، استفاده از قدرت هوایی ایالات متحده در افغانستان در دو ماه نخست سال 2015 در کم‌ترین سطح در 5 سال اخیر رسیده است. هیچ یک از هواپیماهای پشتیبانی هوایی 503 ام‌سال برای پشتیبانی از نیروهای امنیتی افغانستان پرواز نکرده‌اند. این حرکت و نیز تصمیم توقف عملیات‌های زمینی علیه طالبان توسط نیروهای ائتلاف، شاید به این دلیل بوده باشند که هم برای افغانستان و هم برای پاکستان محیط مناسب‌تری برای پیشرفت گفت‌وگوهای صلح با طالبان آماده شود.
طالبان افغانی
به نظر میرسد که سربازان عادی طالبان شدیدا روی اینکه آیا وارد گفتگوها شوند یا نه، دچار چند دستگی شده اند و هم چنان به ادامه‌ی حملات خود بر دولت کابل پافشاری می‌کنند. در جنوب و شرق افغانستان که طالبان به طور سنتی قوی‌تر بوده اند، فقط حملات هوایی و دیگر حمایت‌های رزمی ایالات متحده مانع گسترش و قدرت گرفتن بیشتر آنها در جریان نبردهای سال گذشته شده بود. اما طالبان در بخش‌هایی از شمال افغانستان که در این اواخر به نظر میرسد شدیداً تحت کنترل دولت افغانستان بوده، نفوذه کرده است. هم‌چنان از نظر ناظران، جنگ‌های زمستان گذشته در اوج شدت خود از زمان آغاز جنگ بوده است. احتمالا این شدت عملیات، به منظور دست یافتن به یک موقعیت بهتر در مذاکرات باشد یا هم به منظور تخریب گفت‌وگو، از آنرو که بخشی از طالبان در فکر جنگ با دولت در خود کابل هستند.
رسیدن به نقطه حساس در گفت‌وگوهای صلح با طالبان به ایالات متحد اجازه می‌دهد که بر اساس برنامه خروج نیروهایش از افغانستان، تعداد سربازانش را از 10,000 به 5600 سرباز تا پایان ام‌سال کاهش دهد.
هرچند طالبان هنوز برای صلح در افغانستان یک تهدید جدی به شمار می آیند، کاملا واضح است که حضور بقایای القاعده در افغانستان و پاکستان قوی‌تر از آن است که قبلا پیش‌بینی شده بود. علاوه‌ی القاعده، نگرانی‌ها به دلیل گزارش و شواهد حاکی از ظهور گروه‌های وابسته به دولت اسلامی (داعش) در افغانستان، در حال افزایش است. در کنار اینکه دولت اسلامی در حال گسترش قلمرو خود است، تحلیل‌گران به این نظر هستند که 3 ملیارد دالر به دست‌آمده از کشت و فروش مواد مخدر سبب شدت گرفتن هرچه بیشتر جنگ در این کشور شود. هرچند احساس می‌شود که نیروهای امنیتی افغانستان در حال سنجش توانایی خود در برابر چالش فراروی آنها برای تأمین امنیت این کشور هستند.
دیدار اخیر
برعلاوه‌ی برنامه‌ی ایالات متحده برای کاهش سربازانش، گفت‌وگوهای صلح با طالبان و تهدید دولت اسلامی ( داعش)، انتظار می‌رود که غنی روی کمک‌های مالی برای افغانستان نیز تمرکز کرده باشد. کمک‌های بین‌المللی تا سال 2017 برای افغانستان تضمین شده است، اما لازم است که این کمک‌ها برای پنج سال بعد از آن نیز تضمین گردد. نقش فزاینده‌ی چین در روند گفت‌وگوها شاید نیز موضوعی برای بحث باشد. غنی برای آوردن فشار بر پاکستان نیز به حمایت امریکا ضرورت دارد. بازی نکردن نقش مؤثر از سوی طرف‌ها یک تهدید روشن است و می‌تواند پیشرفت‌هایی را که تا کنون به دست آمده، خنثا سازد.
رییس جمهور ایالات متحده به نوبه‌ی خود شاید مسئله‌ی عملی‌شدن پلان حکومت وحدت ملی را که حمایت ایالات متحده را با خود داشت، مطرح سازد. منتقدان به این نظر اند که به جای تمرکززدایی از قدرت، غنی به شکل خاموشانه‌ای در تلاش تحکیم قدرت خود و حتا ریاست جمهوری قدرت‌مندتر از پیش بوده است. چنانچه گزارش شده، غنی بلیون‌ها دالر قراردادهای تدارکاتی را زیر نظارت مستقیم خود آورده و با مطرح کردن نگرانی‌ها از فساد، صلاحیت بستن قرارداد برای مواد مورد ضرورت و خدمات یک وزارت را از وزیر آن گرفته است.
در عین زمان، تحلیل‌گران هندی نارندرا مودی، نخست وزیر هند، را به خاطر سیاست منفعلانه‌اش در قبال افغانستان مورد انتقاد قرار می‌دهند و از دولت افغانستان به دلیل نادیده گرفتن منافع هند، نیز، انتقاد می‌کنند. زمانی که غنی از عربستان سعودی دیدن کرد، عبدالله عبدالله، به هند رفت تا برای ایجاد «اجماع منطقه‌ای» درباره‌ی مصالحه با طالبان حمایت کسب کند.
هند از سفر غنی به ایالات متحده، به دنبال یافتن نشانه‌های ملموس‌تری استراتژی ایالات متحده در قبال افغانستان-پاکستان و حتا آسیای میانه است. این سفر مقیاسی برای چگونگی پیشرفت همکاری افغانستان-پاکستان در مبارزه با تروریزم و اینکه ایالات متحده تا چد از آن حمایت خواهد کرد، نیز فراهم می‌کند. با آنکه بازی هند ادامه دارد، رویکرد کنونی ایالات متحده به افغانستان-پاکستان برای هند اعتماد اندکی خلق می کند.