نویسنده: تیمور اورازایف
برگردان: جواد زاولستانی
منبع: دیپلمات
تا کنون سال 2015 بدبختانه پر از درگیری و رنج بوده است. در اوایل این سال، خشونت در غزه و اوکراین تصویر ویرانی را بر صفحه‌های تلویزیون‌های ما ظاهر ساخت و بنیادهای مناسبات و ثبات بین‌المللی را تکان داد. خشونت بوکو حرام و دیگر گروه‌های تروریستی بخش‌های بزرگی از افریقا را بی‌ثبات ساخته است. جنگ‌های داخلی در یمن و لیبیا بر زندگی مردمان آن سرزمین سایه‌ی تاریکی افگنده و خطر گسترش بحران و درگیری را در پی دارد.
با این وجود، برای صلح و ثبات جهانی هیچ تهدیدی بزرگتر از صعود یک دولت تندرو در بخش‌هایی از عراق و سوریه نیست. بدون یک واکنش قاطع، واقعاً این احتمال وجود دارد که این دو دولت به صورت دایمی از هم بگسلند و دولت اسلامی (داعش) تبدیل به مرکز صدور خشونت، افراط‌گرایی و بی‌ثباتی در سراسر منطقه و فراتر از آن شود.
چنان‌که جامعه‌ی بین‌المللی با این تهدید در حال نبرد است، افغانستان هم‌چنان یادآور تلخ این واقعیت است که اگر این تهدید نادیده گرفته شود، چه اتفاقی خواهد افتاد. و نیز به این دلیل است که با وجود تمام چالش‌ها در جاهای دیگر، جهان نمی‌تواند بار دیگر این کشور رنج‌دیده را رها کند.
افغانستان امروز به پاس تلاش‌های مردمش و پشتیبانی و قربانی‌های جامعه‌ی بین‌المللی، با کشوری که پناه‌گاه طراحان حمله‌ی 11 سپتامبر بود، تفاوت فاحش دارد. اما با وجود دست‌آوردهای سال‌های اخیر و پیشرفت دوام‌دار پس از انتخابات ریاست جمهوری سال گذشته، این کشور هنوز با نزاع‌های درونی، حمله‌های تروریستی توسط طالبان و دشواری‌های اقتصادی دست‌و‌پنجه نرم می‌کند. با داشتن بالاترین سطح بی‌سوادی و مرگ‌ومیر کودکان، افغانستان هنوز هم یکی از فقیرترین کشورهای جهان است.
به این دلیل باید از سال‌گرد انتخابات افغانستان به مثابه فرصتی برای تقویت تعهد درازمدت جامعه‌ی بین‌المللی نسبت به افغانستان استفاده شود. هدف مشترک همه‌ی ما این است که دیگر این کشور هرگز پناه‌گاه امن تروریست‌های بین‌المللی نگردد و تبدیل به تهدیدی به ثبات منطقه‌ای نشود. برای واقعیت بخشیدن به این هدف مشترک، به تلاش مشترک برای ایجاد ظرفیت در حکومت افغانستان و نیروهای امنیتی این کشور نیاز است و نیز دادن فرصت به مردم افغانستان برای ساختن یک آینده‌ی باثبات و آرام.
بدون چنان تعهدی از سوی جامعه‌ی جهانی، خطر سقوط افغانستان به مرج‌ومرج تمام عیار جدی است و خشونت و بی‌ثباتی از مرزهای آن فوران خواهد کرد. هیچ کشوری، حتا قزاقستان که تندوران از پیداکردن جای پایی در جامعه‌ی معتدل و مداراگر ما ناکام مانده اند، از تهدید آن مصئون نخواهد بود. به این دلیل است که به نفع همه است که همه با هم با افغانستان همکاری کنیم.
تمام همسایگان آسیای میانه‌ای افغانستان هم به صورت جداگانه و هم به صورت دسته‌جمعی این تلاش‌ها را شکل دهند و آن را رهبری کنند. گذشته از همه، کشورهای آسیای میانه از موفقیت افغانستان بیشترین نفع را خواهند برد و از ناکامی آن بیشترین ضرر را خواهند دید.
حکومت قزاقستان کمک‌های مستقیم اقتصادی و بشردوستانه‌اش را پیشاپیش از طریق برنامه‌ی توسعه‌ی بین‌المللی (KazAid) افزایش داده است. این کمک‌ها بازسازی جاده‌ی تالقان-کندز-شیرخان بندر و ساختن مکاتب و بیمارستان‌ها در سراسر کشور را در برمی‌گیرد.
دولت قزاقستان به تمویل آموزش و پرورش 1000 دانشجوی جوان افغانستان در دانشگاه‌های قزاقستان ادامه خواهد داد. اجناس ضروری دیگر مانند روغن نباتی، لباس‌های گرم، بسترهای خواب، خیمه و ظرف برای مردم افغانستان نیز فراهم خواهد شد. برای بهبود همکاری‌های تجارتی و اقتصادی، بازرگانان قزاق را تشویق می‌کنیم که وارد بازار افغانستان شوند و بازرگانان افغانستان تجارت در قزاقستان را تجربه کنند.
همگام با همسایگان منطقه‌ای خویش، ما چگونگی کمک بیشتر به افغانستان و نیز تقویت امنیت خود در برابر تروریزم و تجارت مواد مخدر را زیر بحث داریم. تجارت مواد مخدر حتا خیلی فراتر از مرزهای افغانستان نیز سبب جنایت و بدبختی گردیده است.
با این وجود، راه حل درازمدت تقویت رشد اقتصادی کل منطقه است تا در افغانستان و تمام کشورهای همسایه‌ی آن شغل ایجاد شود و مردم به آرامش برسند. رشد اقتصادی و شغل مناسب باعث خواهد شد که تروریست‌ها از خشم و ناامیدی مردم برای ریشه‌دار ساختن پیام تفرقه‌افگنانه و ضدانسانی شان استفاده نتوانند.
بهبود و تقویت زیربناهای منطقه‌ای کلید رسیدن به این هدف است. افغانستان می‌تواند از فرصت‌های جدیدی که با ساختن جاده، راه‌آهن و خطوط انرژی فراهم می‌شود، استفاده‌های بزرگی ببرد. تأثیرات مثبت «جاده‌ی ابریشم جدید» خیلی فراتر از افغانستان و آسیای مرکزی احساس خواهد شد. راه‌های ارتباطی قوی در آسیای میانه که دارای منابع غنی طبیعی و انرژی است و از نگاه استراتژیکی بین اروپا و اقتصادهای در حال رشد سریع شرق قرار گرفته، رشد اقتصادی جهانی را سرعت خواهد داد.
ما نمی‌توانیم سد راه نیروهای قوی‌ای شویم که جهان ما را تغییر می‌دهند. اما از طریق همکاری‌های فزاینده با همکاران خود در روند استانبول (Istanbul Process)، سازمان همکاری‌های شانگ‌های (SCO)، سازمان همکاری‌های اسلامی (OIC) و ملل متحد، می‌توان آنها را به نفع همه هدایت کرد. ما هم‌چنان پیشنهاد کرده ایم که از الماتی به حیث یک پایگاه منطقه‌ای تلاش‌های ملل متحد برای افغانستان استفاده گردد.
مردم افغانستان وابسته به جامعه‌ی بین‌المللی‌اند. جامعه‌ی بین‌المللی باید برای کمک به آنها متحد شود. اگر ما نیت‌های نیک را به اقدامات مثبت تبدیل نکنیم، بار دیگر خطر سقوط این کشور در هرج‌و‌مرج وجود دارد. این چالش نباید تبدیل به ناکامی شود.