نویسنده: راد نرلاند
برگردان: جواد زاولستانی
منبع: نیویورک تایمز
حامد کرزی رییس جمهور پیشین افغانستان، می‌خواهد چند نکته را از همین اکنون روشن سازد.
نخست، او در نظر ندارد که برای رسیدن به مقام قبلی‌اش در انتخابات ریاست جمهوری سال 2019 نامزد شود. او در جریان مصاحبه‌اش با اعضای دفتر روزنامه‌ی امریکایی نیویورک تایمز در کابل پس از هفت سال، گفت:«نه، نه صاحب، نه به هیچ‌وجه.»
دوم، با وجود دیدار گروه گروه مقام‌های بلندپایه به شمول مقام‌های حاضر در دولت اشرف غنی، در آن روز از خانه‌اش، کرزی تصمیم ندارد که در سیاست و حکومت افغانستان نقش فعال بازی کند.
سوم، او با وجود آنکه اشاره کرد که غنی با گذشت 10 ده ماه از آغاز حکومتش نتوانسته کابینه‌اش را تکمیل کند، از حکومت ائتلافی غنی انتقاد نخواهد کرد. «برای من مناسب نخواهد بود که دیدگاه‌هایم را علنی بیان کنم.»
او گفت:«من وقتم را تمام کردم. من 14 سال رییس جمهور بودم. من دوست دارم که این کشور رهبران جوان‌تر، با دیدگاه متفاوت، را تجربه کند.»
در حالیکه حکومت غنی هم با دشواری‌های زیادی دست‌وپنجه نرم می‌کند و تقریبا بر سر مسایل اصلی جهت مخالف سیاست دوران کرزی را در پیش گرفته است، حمایت مردمی از کرزی تا کنون همواره در حال افزایش بوده است. مسایل عمده‌ا‌ی که غنی در رابطه با آنها سیاست مخالف با سیاست کرزی را در پیش گرفته، شامل دادن آزادی بیشتر به فرماندهان امریکایی در انجام حمله‌های شبانه و حمله‌های هوایی، همکاری نزدیک‌تر با نظامیان پاکستانی و به حاشیه‌راندن قدرت‌مندان مربوط به شمال افغانستان می‌گردد، کسانی که کرزی همواره با آنان تبانی داشت.
کرزی در جریان مصاحبه‌اش با تأکید گفت که با وجودی که مسایل را از نزدیک دنبال می‌کند و یقینا درباره‌ی آنها حرف‌هایی برای گفتن دارد، بار دیگر در تلاش به دست گرفتن حکومت نیست.
اینکه او بعد از سال‌ها انجام مصاحبه با نیویورک تایمز را پذیرفت، نشان‌دهنده‌ی تغییر موضع او بود. او در طول سال‌ها، چنین درخواستی را رد کرده بود. یکی از اقدامات کرزی در آخرین روزهای حکومتش در بحبوحه‌ی بحران انتخابات در تابستان گذشته، اخراج گزارش‌گر نیویورک تایمز از این کشور بود. متیو روزنبرگ در مقاله‌ای گفته بود که احتمال دارد حکومت موقت تشکیل شود. (برخلاف کرزی، یکی از نخستین اقدامات غنی دادن اجازه‌ی بازگشت به این گزارش‌گر بود.)
روز شنبه، اتحادیه‌ی رادیو و تلویزیون افغانستان که با پشتیبانی صاحبان رسانه‌های خبری افغانستان تشکیل شده، کرزی را رییس افتخاری‌اش برگزید و به او عنوان «معمار آزادی بیان» را داد. او در روز یکشنبه پس از آن، به انجام مصاحبه موافقت کرد که از یکی از مشاوران او پرسیده شد که آیا این عنوان با اخراج آقای روزنبرگ در تناقض نیست؟
او از گزارش‌گران نیویورک تایمز به گرمی و با پیشانی باز در دفترش در نزدیکی کاخ ریاست جمهوری استقبال کرد و به اصل مطلب اشاره کرد:«نیویورک تایمز اکنون به دنبال چیست؟»
وقتی از او پرسیدیم که آیا کسی با دادن عنوان قهرمان آزادی مطبوعات به او، مخالفت خواهد کرد؟ کرزی در پاسخ گفت:«نه، به هیچ‌وجه. خود نیویورک تایمز اگر مخالفت کند. مردم افغانستان می‌دانند که 13 سال گذشته، برای آزادی مطبوعات بهترین سال‌ها بود. فکر می‌کنم کسی از شهروندان این کشور آن را انکار نخواهد کرد. در شرایط افغانستان، ]برای آزادی مطبوعات[ این بهترین دوران در تاریخ ما بود و بهتر از بسیاری از کشورهای جهان.»
آقای کرزی گفت که او به صورت خاص از پیشرفت‌های رسانه‌های افغانستان در سال‌های حکومتش به خود می‌بالد و از تصمیمش برای اخراج گزارش‌گر نیویورک تایمز دفاع می‌کند.
او گفت:«]مسئله[ حفظ حاکمیت افغانستان، حفظ روند دموکراتیک و حفظ آزادی مطبوعات بود.» کسانی که در روز یکشنبه به دفتر کرزی آمده بودند، نمونه‌ی گویایی از دلالان قدرت در این کشور بود. یکی از کسانی که در این روز به دفتر کرزی آمده بود، ملا عبدالسلام ضعیف بود، برجسته‌ترین مقام حکومت طالبان که در کابل زندگی می‌کند. دیگری رحیم وردک بود که در دوران کرزی سال‌ها وزیر دفاع بود. اما این وزارت اکنون وزیر ندارد. چهره‌ها‌ی دیگر در میان دیدارکنندگان، رییس شورای ولایتی یک ولایت، معین سیاسی پیشین وزارت خارجه، جاوید لودین؛ و صادق مدبر بودند.
کرزی گفت:« این شیوه‌ی افغانی زندگی‌ست. بعضی روزها ما نشست‌های خیلی زیاد داریم، روزهای دیگر هیچ نشستی نداریم.»
آخرین سال حکومت کرزی در جنجال‌‌های تلخ با دپلمات‌ها و مقام‌های نظامی امریکایی سپری شد. کرزی حمله‌های شبانه و حمله‌های هوایی را که سبب تلفات غیرنظامیان می‌گردید بیش از حد می‌دانست. این جنجال‌ها تا آنجا بالا کشید که کرزی تا آخرین لحظه‌های حکومتش از امضای توافق‌نامه‌ی امنیتی با ایالات متحده پرهیز کرد.
اما آقای غنی به محض نشستن بر چوکی قدرت، این توافق‌نامه را امضا کرد و از آن به بعد نظامیانش انجام حمله‌های شبانه را تشویق کرده و موضوع تلفات غیرنظامیان را اندک شمرده است.
کرزی گفت:« من فکر می‌کنم، می‌توانستم خیلی تندتر از آن باشم، اما من در واکنشم به امریکایی‌ها به خاطر منافع بزرگ‌تر افغانستان، معتدل بودم.»
او از اینکه امریکایی‌ها درخواست او مبنی بر توقف حمله‌های شبانه را نادیده می‌گرفت، خشم‌گین بود و گفت که نگرانی او این است که این کارها ادامه یابد. او از یک حمله‌ی هواپیمای بدون‌سرنشین در ولایت خوست به تاریخ 4 ماه جون، انتقاد کرد؛ مقام‌های دولت افغانستان گفتند که این حمله 34 جنگجوی طالبان را به قتل رساند. اما بعضی از باشندگان گفتند که شماری از غیرنظامیان نیز در این حمله کشته شدند.
او گفت که جنجال او با ایالات متحده که در یک مورد او گفت این کشور «به افغانستان خیانت کرده است»، به طور اشتباهی سبب شکل گرفتن این دیدگاه شده که او ضد امریکایی‌ست. او گفت چنین دیدگاهی درست نیست.
او گفت:« مردم ایالات متحده بزرگ‌اند. من احترام زیادی به آنها دارم.» او از کشوری که میزبان شمار زیادی از شهروندان افغانستان به شمول دو برادرش است، سپاس‌گزار بود.
زمانی که کمونیست‌ها پدرش را در افغانستان زندانی کردند، کرزی در هند در دانشگاه درس می‌خواند. او گفت:«برادرم در امریکا که شب و روز در یک رستورانت کار می‌کرد، هر ماه بدون هیچ تأخیری برای شش سال، برای من صد دالر می‌فرستاد. انگلیسی‌ای که امروز من با آن صحبت می‌کنم، نتیجه‌ی پولی‌ست که او به من فرستاد.» منظور او برادرش، محمود کرزی بود.
کرزی گفت:« من احترام زیادی به امریکایی‌ها دارم، به خاطر فرصتی که شما دادید تا مردم سخت کار کنند و از آن سود ببرند.» او صحبت‌هایش را این‌گونه ادامه داد:«این کار در تناقض آشکار با حمله‌های شبانه، بمباران و زندانی ساختن شهروندان افغانستان توسط حکومت ایالات متحده قرار دارد. من به مردم امریکا احترام زیاد دارم.»
او گفت که انتظار دارد مقام‌های امریکایی در عملی‌ساختن گفت‌وگوهای صلح با طالبان نقش فعال‌تری بازی کنند و این را در ملاقات اخیرش با سفیر ایالات متحده به او گفته است.
کرزی گفت:«من می‌خواهم که ایالات متحده به شکل علنی بیانیه صادر کند که امریکا در تلاش سپردن کنترل افغانستان به صورت قسمی یا به هر شکل دیگر، به پاکستان نیست و نمی‌خواهد نفوذ پاکستان را به افغانستان بیاورد. او گفت که به سفیر ایالات متحده گفته است که «دوست دارم واکنش شان را در این رابطه بشنوم.»
با آنکه آقای کرزی اصرار می‌کرد که نمی‌خواهد از حکومت غنی انتقاد کند، او گفت که از تلاش غنی برای بهبود مناسبات با پاکستان نگران است. ماه گذشته، کرزی امضای تفاهم‌نامه بین آی‌اس‌آی و ریاست امنیت ملی افغانستان را به صورت علنی نکوهش کرد.
او در بیانیه‌اش که به رسانه‌ها فرستاده شده بود، نوشته بود:«ما از رهبری حکومت می‌خواهیم که در زودترین فرصت ممکن امضای تفاهم‌نامه را لغو کند و باید از امضای هر گونه قرارداد و تفاهم‌نامه بر خلاف منافع ملی، پرهیز کند.»
سخن‌گوی پیشین او، ایمل فیضی، که اکنون خودش را مسئول روابط کرزی می‌خواند، اقدامات غنی برای امضای تفاهم‌نامه را «هم‌خوابی با دشمن» خواند.
کرزی با اشاره به آی‌اس‌آی گفت:«من نمی‌توانم امضای یک معامله (تفاهم‌نامه/قرارداد) را با آن سازمان پشتیبانی کنم.» آی‌اس‌آی از نخستین حمایت‌کنندگان طالبان بود و باور بر این است که تا کنون بر اعضای این گروه اعمال نفوذ می‌کند. او گفت:«من یک صلح‌جو هستم. من از جنگ‌افروزی حمایت نمی‌کنم.»
او تأکید کرد که نمی‌خواهد بار دیگر رییس جمهور شود.
قانون اساسی افغانستان صراحت دارد که یک رییس جمهور نمی‌تواند بیش از دوبار، انتخاب شود. بعضی از تحلیل‌گران آن را به معنای دو دوره‌ی مسلسل تفسیر کرده‌اند. بر اساس این برداشت، با آنکه کرزی دو دوره رییس جمهور بوده است، پس از یک دور وقفه، می‌تواند در انتخابات 2019 که 61 ساله می‌شود، خودش را نامزد کند.
اما کرزی با تأکید گفت:«ببینید، اگر کشور بار دیگر به من نیاز داشته باشد، این علامت خوبی نخواهد بود.»