نویسنده: بیتانی لیرچ، کارشناس مدیریت منابع و هم‌بستگی جنسیتی در مرکز ناتو در کابل
برگردان: جواد زاولستانی
منبع: وال استریت ژورنال
در ماه فبروری که برای نخستین‌بار به منظور کار با ناتو (NATO) وارد افغانستان شدم، با حرارت و اشتیاق زیاد درباره‌ی ظرفیت‌های عظیم و پیشرفت‌های اجتماعی در 14 سال گذشته صحبت می‌کردم. شمار کودکان شامل مکتب به شکل چشم‌گیری افزایش یافته است. در سال 2001 در حدود یک ملیون کودک به مکتب می‌رفتند. اما اکنون در حدود هشت ملیون کودک شامل مکتب هستند. در عرصه‌ی دسترسی مردم به خدمات بهداشتی و درمانی نیز به همین اندازه بهبود آمده است.
جامعه‌ی افغانستان گام‌های بلندی برداشته است. اما راه درازی در پیشرو دارد، به ویژه، در رابطه به حقوق زنان. به تاریخ 19 ماه مارچ سال جاری، یک زن 27 ساله به نام فرخنده ملک‌زاده، که دانشجوی علوم اسلامی نیز بود، متهم به سوزاندن قرآن شد و در بیرون یک زیارت‌گاه در شهر کهنه‌ی کابل توسط یک جمع خشم‌گین به قتل رسید. اکثر کسانی که این صحنه‌ی فجیع را خلق کردند، مردان بودند و در ظرف نیم ساعت او را از بام انداختند، با سنگ و چوب زدند، موتر را از بالای جسدش گذراندند و در آخر جسدش را در کنار دریای خشکیده‌ی کابل آتش زدند. 49 تن به خاطر این جنایت وحشت‌ناک محاکمه شدند و بعضی به حبس درازمدت محکوم گردیدند. در ماه می چهار تن آنان به مرگ محکوم شدند. اما دو هفته پیش دادگاه استیناف حکم مرگ آنان را لغو کرد.
پیام این نوع قتل وحشیانه توسط یک گروه بزرگ مردان، به سایر جهانیان چیست؟ کابل مرکز جدید حکومت وحدت ملی افغانستان است. این توافق شکننده‌ی تقسیم قدرت بین اشرف غنی و عبدالله پس از انتخابات بحرانی سال گذشته صورت گرفت. مرکز ناتو در افغانستان، ده‌ها سفارت‌خانه، صدها سازمان خیریه و دفتر صدها سازمان غیردولتی و نیز مرکز نهادهای بشردوستانه مانند کمیته‌ی بین‌المللی صلیب سرخ در این شهر قرار دارند. با توجه به این حضور گسترده‌ی بین‌المللی کابل باید آخرین جایی می‌بود که چنین قتل وحشیانه‌ای در آن صورت می‌گرفت.
با وجود بعضی پیشرفت‌ها، هنوز هم افغانستان یکی از خطرناک‌ترین جاها برای زنان است. خشونت علیه زنان در این کشور در نوسان است. رشیده منجو، گزارش‌گر خاص ملل متحد در رابطه به خشونت علیه زنان، در ماه نومبر سال گذشته در جریان دیدارش از افغانستان گفت:«شمار عظیمی از زنان و دختران در محیطی زندگی می‌کنند که در آن نابرابری، توسعه‌نیافتگی، سطح بلند بی‌سوادی و نبود فرصت‌های آموزشی و اشتغال خیلی عمیق است.» برعلاوه، «دشواری‌های گرفتن طلاق، محرومیت از میراث، ترس از دست دادن فرزند و ناتوانی در بازگشت به خانواده و اجتماع، همه‌ی این شرایط، زنان را مجبور به تحمل شرایط غیرانسانی می‌سازند.» بر اساس آمار وزارت صحت عامه‌ی افغانستان، 90 درصد کسانی که در سال 2013 اقدام به خودکشی کردند، زنان بودند. اکثر آنان زنان جوانی بودند که از سؤاستفاده و خشونت دوام‌دار فزیکی رنج می‌بردند و امیدی برای فرار از آن رنج و خشونت نداشتند.
اما در این‌جا مردمان خوبی نیز وجود دارند که برای کمک به زنان و دختران کار می‌کنند. بنیاد جرقه‌ی امید راضیه (Razia’s Ray of Hope Foundation) که یک سازمان غیرانتفاعی است و برای توان‌مندسازی زنان و دختران جوان از طریق آموزش محلی کار می‌کند، نمونه‌ای از این سازمان‌هاست. پروژه‌ی اصلی این بنیاد مرکز آموزشی زابلی است که تمام شاگردان آن را دختران تشکیل می‌دهند و برای بیشتر از 400 دانش‌آموز، آموزش رایگان فراهم می‌کند. بنیان‌گذار این مکتب راضیه جان، افغانی الاصل امریکایی، است که مصروف تجارت و کارهای بشردوستانه است. او سال گذشته به مجله‌ی روتری گفت:«یکی از نخستین کارهای که ما می‌کنیم این است که به دختران یاد می‌دهیم چگونه نام پدر شان را بنویسند. سپس آنان به خانه می‌روند و آن را به پدر و مادرشان نشان می‌دهند. پدران آنان گریه‌کنان نزد من آمده و گفته‌اند:<دخترم می‌تواند نام مرا بنویسد، اما من نه.> این لحظه‌ی بزرگی‌ست. من برای مردان ثابت کرده‌ام که با سوادشدن بهترین کاری‌ست که می‌توان برای دختران‌شان انجام داد.»
نزدیک به چهار دهه جنگ و بحران این کشور را از پا در آورده است. از آغاز حمله‌ی شوروی در اواخر دهه‌ی هفتاد، تا حکومت طالبان، تا گروه‌های شورشی کنونی که بعضی به گروه دولت اسلامی (داعش) اعلام بیعت کرده‌اند، جنگ بهای سنگینی از جامعه‌ی افغانستان گرفته است و این بها برای زنان و کودکان این سرزمین خیلی گران‌تر بوده‌است.
هدف اولیه‌ی ناتو (NATO) اکنون، ساختن و تربیه‌ی نیروهای امنیتی افغانستان است تا آنان قادر شوند که از خود و شهروندان افغانستان حفاظت کنند. ما در مرکز ناتو در کابل، به حمایت از زنان تأکید داریم و نیز از مشارکت آنان در حکومت و نیروهای امنیتی حمایت می‌کنیم.
اکثر زنان افغانستان نمی‌توانند به تنهایی کار کنند. اکثر وقت‌ها آنها نیاز به موافقت برادران، پدران یا شوهران شان دارند. به این دلیل صحبت و برقراری ارتباط با مردان افغانستان از اهمیت بالایی برخوردار است تا به آنان فهمانده شود که هر قدر هم‌سران، خواهران و دختران‌شان از فرصت‌های بیشتر بهره‌مند گردند، به نفع جامعه و کشور شان است.