درحالی‌که تنها سه روز به اعلام نتایج ابتدایی انتخابات ریاست‌جمهوری زمان باقی مانده، بنیاد انتخابات شفاف افغانستان (تیفا) از وجود مشکلات در روند کار کمیسیون مستقل انتخابات خبر می‌دهد. «تیفا» می‌گوید در صورتی که به این مشکلات توجه و رسیدگی نشود، ممکن است روند انتخابات طولانی شود. این نهاد همچنان از احتمال رفتن انتخابات به دور دوم و رسیدن به توافقات سیاسی هشدار می‌دهد که در نتیجه «آرای مردم نتواند سرنوشت‌ساز باشد».
یافته‌های نظارتی این نهاد ناظر بر انتخابات نشان می‌دهد که هرچند مدیریت کمیسیون‌های انتخاباتی تا کنون در مقایسه به انتخابات‌های قبلی خوب پیش رفته، اما برای تفکیک آرای سفید از سیاه و مقایسه‌ی آرای بیومتریک‌شده با آرای داخل صندوق و همچنان اوراق نتایجی که از محلات رأی‌دهی به‌دست آمده، در کمیسیون انتخابات یک میکانیزم مشخص وجود ندارد.
به گفته‌ی این نهاد، شرکت آلمانی «درملوک» که دستگاه‌های بیومتریک را به کمیسیون مستقل انتخابات تهیه کرده است، از تجربه‌ی تخنیکی و مدیریتی انتخابات برخوردار نیست و در کنار آن کمیشنران این کمیسیون نیز در مورد استفاده از تکنولوژی در انتخابات آگاهی کافی ندارند.
محمدنعیم ایوب‌زاده، رییس بنیاد انتخابات شفاف افغانستان که دیروز (سه‌شنبه، 23 میزان) در کنفرانس «نشر یافته‌های تیفا از نقش پولیس در انتخابات ریاست‌جمهوری و تقدیر از پولیس ملی افغانستان» صحبت می‌کرد، گفت که این نهاد به‌رغم تلاش‌های فراوان، تا کنون نتوانسته است به میکانیزمی در کمیسیون مستقل انتخابات دست یابد که بتواند آرای سفید را از سیاه تشخیص دهد.
آقای ایوب‌زاده گفت در صورتی که چنین میکانیزمی ایجاد و تصویب نشود، قناعت‌دادن تیم‌های انتخاباتی، شرکای انتخاباتی و مردم افغانستان آسان نخواهد بود. به گفته‌ی او، کمیسیون انتخابات باید پیش از شریک‌کردن آمار و معلومات در مورد انتخابات، میکانیزم مورد نظر را ایجاد کرده و در مورد آنچه که انجام می‌دهد، حساب‌ده باشد.
رییس بنیاد انتخابات شفاف افغانستان افزود که شرکت «درملوک» کمیسیون مستقل انتخابات را تنها در بخش تهیه‌ی ابزار تکنولوژی کمک کرده و این شرکت نمی‌تواند برای رسیدن به نتیجه‌ی مطلوب انتخابات ریاست‌جمهوری، از طریق تکنولوژی راه‌حل پیشکش کند.
آقای ایوب‌زاده افزود که خواست «تیفا» از کمیسیون مستقل انتخابات این است که از شرکت «درملوک» بخواهد تا «چند نفر کارشناس انتخاباتی در بخش تکنولوژی را از خارج استخدام» و به مشکل کنونی توجه کند، در غیر آن مدیریت «دیتا» و رسیدن به یک نتیجه‌ی مطلوب دشوار خواهد بود. او در عین حال از کمیشنران کمیسیون‌های انتخاباتی نیز خواست که سطح آگاهی‌شان در مورد استفاده از تکنولوژی را افزایش دهند. به گفته‌ی او، به هر اندازه که آگاهی کمیشنران در این راستا بیش‌تر باشد، به همان اندازه کمک می‌کند که شرکت «درملوک» نیز کارش را به درستی انجام بدهد.
به باور «تیفا»، مدیریت‌نشدن زمان از سوی کمیسیون مستقل انتخابات از دیگر چالش‌ها در روند انتخابات است. ایوب‌زاده گفت: «زمان هم خوب مدیریت نمی‌شود و امکان دارد که نتایج ابتدایی در 27 میزان اعلان نشود. هر قدر که کمیسیون انتخابات از زمان پس بماند، به همان اندازه کار کمیسیون شکایات انتخاباتی سخت‌تر خواهد شد.»
غلام‌حسین ناصری، یک عضو مجلس نمایندگان نیز در این نشست خبری از کمیسیون مستقل انتخابات خواست که براساس قانون، نتایج ابتدایی انتخابات ریاست‌جمهوری را در تاریخ تعیین‌شده‌ی آن یعنی در 27 میزان اعلان کند. او از این کمیسیون خواست که «شفافیت» و «زمان‌بندی» را قربانی یکدیگر نکند.
بنیاد انتخابات شفاف افغانستان در حالی از نبود یک میکانیزم مشخص برای تفکیک آرای سیاه از سفید در کمیسیون مستقل انتخابات خبر می‌دهد که دو روز پیش (دوشنبه، 22 میزان) مولا محمد عبدالله، عضو کمیسیون مستقل انتخابات در یک نشست خبری میکانیزم تازه‌ی این کمیسیون برای تفکیک آرای بیومتریک‌شده از آرای بیومتریک‌نشده را توضیح داده بود.
به گفته‌ی آقای عبدالله، پس از آن‌که آرای بیومتریک‌شده از تمامی محلات وارد سیستم شد، مرحله‌ی تصفیه‌ی معلومات بیومتریک آغاز می‌شود. در این مرحله پی‌آرکدهای تکراری، نشان انگشت تکراری، استیکر تکراری، عکس تکراری، عکس زیر سن، عکس از روی عکس و استفاده‌ی رأی پیش از ساعت هفت صبح و بعد از ساعت پنج عصر روز ششم میزان، تفکیک و تصفیه می‌شود.
از سویی هم دیروز سه‌شنبه رحمت‌الله نبیل، یکی از نامزدان انتخابات ریاست‌جمهوری کشور تیم انتخاباتی حاکم (دولت‌ساز) را متهم کرده است که این تیم با استفاده از حکم دادگاه عالی می‌خواهد آرای بیومتریک‌نشده را اعتبار بدهد.
آقای نبیل در نشست خبری شورای نامزدان انتخابات ریاست‌جمهوری در کابل گفت: «دسته‌ی انتخاباتی حاکم تلاش می‌کند که با استفاده از نام دادگاه عالی موضوع آرای بیومتریک‌نشده را به این دادگاه ارجاع بدهد.» او موضوع ارجاع این آرا را به دادگاه عالی «جفا» بر مردم افغانستان خوانده، افزود که دخالت دادگاه عالی در روند انتخابات، اعتبار مردم به نهادهای عدلی و قضایی را آسیب می‌زند.
چالش‌های پیش از انتخابات
از سویی هم غلام‌حسین ناصری در این نشست خبری گفت که انتخابات ریاست‌جمهوری پیش از برگزاری آن نیز با چالش‌هایی همراه بود. به گفته‌ی آقای ناصری، تهدید طالبان و تلاش شماری از حلقات سیاسی در درون کشور برای برگزارنشدن انتخابات، از چالش‌های عمده‌ی سد راه برگزاری این روند بوده است.
او تأکید کرد که این موضع‌گیری‌های سیاسی در داخل کشور در ایجاد تأثیر عمیق روانی و بی‌باوری میان مردم نقش داشته است. او همچنان گفت که ایجاد چالش از سوی حلقات سیاسی تهدید دیگری در کنار تهدید فزیکی طالبان و خلاف مصالح و روحیه‌ی ملی قرار داشت.
گفتنی است که گروه طالبان چند روز پس از آغاز کارزارهای انتخاباتی با نشر اعلامیه‌ای گفته بود که تمامی نشست‌ها و کارزارهای انتخاباتی را هدف حملات نظامی قرار خواهد داد. این گروه از شهروندان کشور خواسته بود که در این گردهمایی‌های انتخاباتی شرکت نکنند. از سویی هم گروه طالبان تهدید کرده بود که با تمام توان مانع برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری خواهد شد.
سربلندی نیروهای امنیتی در ششم میزان
بنیاد انتخابات شفاف افغانستان (تیفا) می‌گوید که براساس یافته‌های نظارتی این نهاد، با وصف این‌که تهدیدات بلند امنیتی متوجه مراکز و محلات رأی‌دهی در روز ششم میزان بود، انتخابات ریاست‌جمهوری در فضای امن برگزار شد. نعیم ایوب‌زاده، رییس این نهاد گفت که «تیفا» به‌عنوان یک نهاد ناظر بر انتخابات از کارکرد نیروهای امنیتی به‌ویژه از نقش پولیس در تأمین امنیت انتخابات راضی است.
آقای ایوب‌زاده افزود که رهبری وزارت داخله در راستای تأمین امنیت انتخابات ریاست‌جمهوری کار «بی‌پیشینه‌ای» انجام داده است؛ کاری که به گفته‌ی او در انتخابات‌های قبلی صورت نگرفته است. ایوب‌زاده تأکید کرد که در انتخابات ششم میزان میان نیروهای امنیتی (پولیس ملی، ارتش ملی و امنیت ملی) و همچنان میان «تیفا» و نیروهای امنیتی هماهنگی «خوب» وجود داشت.
محمدمسعود اندرابی، سرپرست وزارت داخله نیز در این نشست خبری گفت که «رهبری و مدیریت»، «بُعد نظامی و امنیتی»، «بُعد سیاسی و عقیدتی» و «بُعد اجتماعی و مردمی» از چهار محوری بودند که نهادهای امنیتی به‌ویژه وزارت داخله را در امر تأمین امنیت انتخابات موفق ساخته است.
آقای اندرابی افزود که وزارت داخله تلاش کرد که از مداخله‌ی پولیس در انتخابات جلوگیری کند. نعیم ایوب‌زاده و غلام‌حسین ناصری نیز با تأیید اظهارات آقای اندرابی، گفتند که نیروهای امنیتی در روز انتخابات کاملا بی‌طرف عمل کرده‌اند.
آقایان ایوب‌زاده و ناصری با رد اتهامات واردشده از سوی شماری از تیم‌های انتخاباتی مبنی بر این‌که نهادهای امنیتی در اختیار یک تیم انتخاباتی مشخص قرار دارند، افزودند که ساختارهای امنیتی ساختارهای مردمی‌اند. آن‌ها همچنان گفتند که «هیچ سیاست‌مداری حق ندارد که این ساختارها را وابسته به خودشان دانسته و روی آن معامله کنند.»
انتخابات ریاست‌جمهوری در تاریخ ششم میزان در سایه‌ی تهدیدات بلند امنیتی برگزار شد. یافته‌های «تیفا» نشان می‌دهد که در روز انتخابات در حدود 130 حمله در ولایت‌های کابل، پکتیا، پکتیکا، میدان‌وردک، پروان، ننگرهار، لوگر، قندوز، بغلان، سرپل، فاریاب، غور و هرات صورت گرفته است.
هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) نیز دیروز (سه‌شنبه، 23 میزان) با نشر گزارشی گفته است که در نتیجه‌ی 458 مورد حمله‌ی «تروریستی» بر روند انتخابات ریاست‌جمهوری ششم میزان، 85 غیرنظامی کشته شده‌اند. یافته‌های یوناما همچنان نشان می‌دهد که 373 غیرنظامی دیگر در نتیجه‌ی این حملات زخمی شده‌اند.