نگرانی‌ها از اعمال فشار بر کمیسیون‌های انتخاباتی و تأثیر این فشارها بر روند کار آنان افزایش یافته است و شماری از نهادهای ناظر می‌گویند بهتر است به جای اعمال فشار به قانون احترام گذاشته شود.
در تازه‌ترین مورد جان‌بس، سفیر امریکا در کابل روز دوشنبه (22 میزان) از کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان بازدید و از اعضای این کمیسیون خواسته است که در برابر هرنوع فشار ایستادگی کرده و نتایج انتخابات ششم میزان را به‌گونه‌ی شفاف اعلام کنند.
یک روز پس از آن شورای نامزدان انتخابات ریاست‌جمهوری نیز در نشستی از اعمال فشار بر کمیسیون‌های انتخاباتی هشدار داد. رحمت‌الله نبیل، یکی از نامزدان انتخابات ریاست‌جمهوری گفت که دسته‌ی انتخاباتی حاکم در تلاش قبولاندن آرای بیومتریک‌نشده با استفاده از حکم دادگاه عالی است و «ارجاع این موضوع به دادگاه، جفا در حق مردم و دخالت دادگاه در روند انتخابات است.»
دسته‌ی انتخاباتی «ثبات و همگرایی» به رهبری عبدالله عبدالله نیز مدعی است که دسته‌ی انتخاباتی «دولت‌ساز» به رهبری رییس‌جمهور غنی در تلاش راه‌اندازی «یک تقلب سیستماتیک به کمک برخی حلقات در داخل کمیسیون انتخابات» است. اسدالله سعادتی، معاون این دسته‌ی انتخاباتی روز شنبه در یک نشست خبری گفت که کمیسیون پیوسته در تلاش به انحراف کشاندن روند انتخابات است.
هفته‌ی گذشته نعیم ایوب‌زاده، رییس تیفا یا بنیاد انتخابات شفاف افغانستان نیز از موجودیت فشارهای سیاسی بر کمیسیون‌های انتخاباتی هشدار داد. او در یک نشست خبری گفت که دوام این فشارها، تاثیر منفی در روند کاری کمیسیون‌های انتخاباتی دارد و ممکن است تصمیم نهایی اعضای این دو نهاد قربانی این فشارهای سیاسی شود.
این گفته‌ها درحالی مطرح می‌شود که حوا علم نورستانی، رییس کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان در مصاحبه با رادیو آزادی گفته است که از سوی شماری از نامزدان بر کمیسیون انتخابات فشار وارد می‌شود تا نتایج انتخابات زودتر اعلام شود.
رییس کمیسیون انتخابات از نیکولاس کی، سفیر ملکی ناتو در افغانستان و الیسون بلک، سفیر بریتانیا در کابل خواسته است تا این دو دیپلمات خارجی از نامزدان انتخابات بخواهند از اعمال فشار بر کمیسیون انتخابات خودداری کنند.
به‌رغم اتهام‌هایی که متوجه دسته‌ی انتخاباتی دولت‌ساز است، این تیم هنوز پاسخ روشن به اتهام‌های مطرح‌شده در خصوص تقلب ارایه نکرده است. دسته‌های انتخاباتی دیگر مدعی‌اند که تیم دولت‌ساز دست به تقلب گسترده زده و اکنون در تلاش است تا کمیسیون انتخابات را وادار کند که آرای بیومتریک‌نشده را نیز اعتبار بدهد. نجیب دانش، یکی از سخن‌گویان دسته‌ی انتخاباتی دولت‌ساز چند روز پیش به اطلاعات روز گفته بود که هر تصمیمی که کمیسیون انتخابات بگیرد، دولت‌ساز آن‌را می‌پذیرد.
پیش‌داوری و فشار سیاسی
پس از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در ششم میزان، شماری از نامزدان انتخابات ریاست‌جمهوری ادعای پیروزی کرده و از کسب آرای بلند سخن گفتهاند. دسته‌های انتخاباتی دولت‌ساز و ثبات و همگرایی تا کنون از پیروزی در انتخابات به‌نحوی سخن گفتهاند.
از سوی دیگر هنوز دسته‌های انتخاباتی و برخی از حامیان سیاسی آنان در مورد آرای بیومتریک‌نشده اختلاف دارند. هرچند براساس فیصله‌های کمیسیون انتخابات تنها آرای بیومتریک‌شده معتبر است، اما حداقل دسته‌ی انتخاباتی دولت‌ساز تا کنون در مورد آرای بیومتریک‌نشده دیدگاه روشن ندارد. چندی پیش فضل‌هادی مسلمیار، رییس مجلس سنا و از حامیان اشرف غنی گفته بود که کمیسیون انتخابات باید آرای بیومتریک‌نشده را نیز اعتبار بدهد.
کمیسیون انتخابات، سازمان ملل، کشورهای حامی انتخابات افغانستان و نهادهای ناظر همواره از نامزدان خواسته‌اند به تقسیم اوقات انتخابات ریاست‌جمهوری احترام بگذارند و از پیش‌داوری و ادعای پیروزی زودهنگام خودداری کنند، اما برخلاف این خواسته‌ها حداقل رییس‌جمهور غنی و عبدالله عبدالله به این خواسته‌ها وقعی نگذاشته‌اند.
دو روز پس از برگزاری انتخابات، عبدالله عبدالله در یک نشست خبری گفت که دسته‌ی انتخاباتی وی رای بلند کسب کرده است و حکومت آینده را تشکیل خواهد داد. او گفته بود که انتخابات به دور دوم نمی‌رود، اما کمیسیون انتخابات نتایج آن را را اعلام خواهد کرد.
پنج روز پس از آن اشرف غنی نیز اعلام کرد که تا سه هفته‌ی دیگر رییس‌جمهور جدید سوگند یاد می‌کند. او درحالی مدت زمانی 21 روزه را برای به شروع به کار رییس‌جمهور جدید مطرح کرده بود که براساس تقویم انتخاباتی بیش از 30 روز به زمان اعلام نتایج ابتدایی باقی مانده بود. اما به‌تازگی آقای غنی در دیدار با الیس ویلز، معاون وزارت خارجه امریکا گفته است که باید استقلالیت کمیسیون‌های انتخاباتی حفظ و به فیصله‌های آنان احترام گذاشته شود.
محمد یوسف رشید، رییس فیفا ادعاهای دسته‌های انتخاباتی در مورد پیروزی آنان و ترسیم محدوده‌ی کاری برای کمیسیون انتخابات را شاخصه‌های بارز فشار بر کمیسیون‌های انتخاباتی می‌داند و می‌گوید باید به دو کمیسیون فرصت داده شود تا مطابق قانون کارهایش را به پیش ببرد.
رییس موسسه انتخابات آزاد و عادلانه افغانستان در گفت‌وگو با اطلاعات روز گفت که اعمال فشار بر کمیسیون‌های انتخاباتی از سوی دسته‌های انتخاباتی سلامت و شفافیت انتخابات را تهدید می‌کند و سبب خواهد شد تا سناریوی انتخابات ریاست‌جمهوری در 2014 میلادی تکرار شود. او گفت: «تکت‌های انتخاباتی محتاطانه عمل کنند و بگذارند که کمیسیون روند طبیعی کار خود را مطابق قانون به پیش ببرد.»
زبیر حبیب‌زاده، سخن‌گوی تیفا یا بنیاد انتخابات شفاف افغانستان نیز می‌گوید کسانی که در انتخابات افغانستان ذی‌نفع هستند، می‌خواهند در امور کاری کمیسیون انتخابات مداخله کنند. او در گفت‌وگو با اطلاعات روز گفت که فشار سیاسی بر کمیسیون انتخابات وجود دارد و برخی از اعضای کمیسیون نیز موجودیت فشارها را با تیفا شریک کرده‌اند.
آقای حبیب‌زاده عامل فشارها را مشخص نمی‌کند، اما می‌گوید که اعمال فشار بر کمیسیون‌های انتخاباتی می‌تواند روند انتخابات را با چالش مواجه کرده و به انحراف بکشاند و نیز باعث خواهد شد «یک نوع سردرگمی را در پذیرش نتایج انتخابات برای دسته‌های انتخاباتی و مردم افغانستان به بار بیاورد.»
ملاقات دیپلمات‌های خارجی
پس از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری، سفرا و دیپلمات‌های کشورهای مختلف از جمله امریکا، بریتانیا، کانادا، ایران و اتحادیه اروپا با رهبری کمیسیون انتخابات ملاقات کرده‌اند. براساس اعلامیه‌های کمیسیون انتخابات، در تمامی این ملاقات‌ها از انتخابات حمایت صورت گرفته و به استقلالیت و بی‌طرفی کمیسیون‌های انتخاباتی تأکید شده است.
سفارت امریکا نیز بارها در پیوند به انتخابات ریاست‌جمهوری اظهار نظر کرده است. چند روز پس از ششم میزان سفارت امریکا اعلام کرد که از دریافت گزارش‌های گوناگون در مورد این‌که کمیسیون انتخابات چه زمانی مرکز ملی دسته‌بندی آرا را باز خواهد کرد، ابراز نگرانی کرد، اما یک هفته پس از آن معاون سفارت امریکا از کمیسیون انتخابات بازدید کرده و صفحه رسمی تویتر سفارت امریکا اعلام کرد که «جایی برای تقلب در انتخابات افغانستان وجود ندارد.»
سفیر ایران نیز در دیدار با اعضای کمیسیون انتخابات اعلام کرد که انتخابات ششم میزان نسبت به انتخابات‌های گذشته بهتر بوده و مشکلات کمتر داشته است.
اکنون شماری از نهادهای ناظر می‌گویند اگر دیپلمات‌های خارجی به قصد حمایت از روند انتخابات اظهار نظر می‌کنند و با رهبری کمیسیون‌های انتخاباتی ملاقات می‌کنند، مانعی ندارد، اما ابراز نظر در مورد این‌که در کار کمیسیون اشکال وجود ندارد، اعتماد کاذب خلق می‌کند.
زبیر حبیب‌زاده در این مورد گفت: «اگر دیدارها به هدف تقویت پروسه باشد از دید تیفا مشکل ندارد، اما ابراز نظرهایی که در کمیسیون تقلبی صورت نمی‌گیرد یا جایی برای تقلب نیست، می‌تواند به‌نحوی اعتماد کاذب خلق کند و پروسه را منحرف بسازد.»
یوسف رشید نیز به این باور است که انتخابات افغانستان به اعتبار جهانی نیاز دارد و جامعه جهانی باید با انتخابات افغانستان محتاطانه برخورد کند. به گفته‌ی او، کشورهای که کمک‌های شان از طریق سازمان ملل به انتخابات افغانستان ارایه می‌شود اگر در خصوص انتخابات نگرانی دارند، نگرانی شان را از طریق سازمان ملل دنبال کنند و کشورهایی که کمک نمی‌کنند اما می‌خواهند انتخابات افغانستان خوب برگزار شود، از طریق پروتکل‌های سیاسی و کانال وزارت خارجه نگرانی‌های خود را مطرح کنند و به اصول دیپلماتیک احترام بگذارند.
براساس تقویم انتخاباتی، نتایج ابتدایی انتخابات ریاست‌جمهوری در 27 میزان و نتایج نهایی آن در 16 عقرب اعلام می‌شود. اما هنوز کارهای عملیاتی کمیسیون انتخابات در خصوص شمارش آرا، تفکیک آرای سیاه و سفید و رسیدگی به شکایات از سوی کمیسیون رسیدگی به شکایات انتخاباتی تکمیل نشده است و گمانه‌هایی وجود دارد که نتایج ابتدایی تا چهار روز دیگر اعلام نشود.