داکتر عبدالله عبدالله، رییس اجراییه حکومت وحدت ملی و رهبر دسته‌ی انتخاباتی «ثبات و همگرایی» دیروز (یک‌شنبه، 19 عقرب) در یک همایش اعتراضی در جمع هوادارانش در خیمه لویه جرگه از کمیسیون انتخابات خواست که به‌زودترین فرصت روند بازشماری و تفتیش آرا را متوقف کند. آقای عبدالله هشدار داد که نتیجه‌ی بازشماری آرا که در غیاب ناظران ثبات و همگرایی انجام شود، از نظر این تیم مشروعیت ندارد.
کمیسیون انتخابات اما می‌گوید که براساس قانون، لایحه‌ها و مقرره‌های انتخاباتی، روند بازشماری و تفتیش آرا را آغاز کرده است و این روند ادامه خواهد یافت.
علی افتخاری، معاون سخن‌گوی کمیسیون انتخابات در صحبت با روزنامه اطلاعات روز گفت که تفتیش و بازشماری آرای ولایت کابل روز شنبه آغاز شد و اکنون گروه‌های اعزامی کمیسیون برای تفتیش و بازشماری به بیش‌تر ولایت‌های کشور رسیده‌اند و عملا کار جریان دارد.
براساس فیصله‌ی کمیسیون انتخابات قرار است هشت‌هزار و ۲۵۵ محل در ۳۴ ولایت افغانستان بازشماری شود. شمار محل‌های که قرار است بازشماری و تفتیش شود، تقریبا یک‌سوم، تمامی محل‌های رأی است که در روز انتخابات باز بود. براساس اطلاعات کمیسیون انتخابات در روز رأی‌دهی بیش از ۲۵ هزار محل در سراسر افغانستان باز بوده است.
دو روز پیش، پس از آن‌که کمیسیون انتخابات از آغاز روند بازشماری و تفتیش خبر داد، دسته‌های انتخاباتی «ثبات و همگرایی» به رهبری عبدالله عبدالله، «امنیت و عدالت» به رهبری رحمت‌الله نبیل و «صلح و عدالت اسلامی» به رهبری گلبدین حکمتیار، این روند را تحریم کردند.
اختلاف در کجا است؟
آقای عبدالله در گردهمایی دیروز تأکید کرد که نخست باید ابهام‌ها در مورد 300 هزار رأی و دوهزار و 400 محلی که معلوماتی بیومتریکی ندارند، رفع شود و سپس کمیسیون به بازشماری و تفتیش آرا اقدام کند.
دسته‌ی انتخاباتی ثبات و همگرایی مدعی است که که ۱۳۷ هزار و ۶۳۰ رأی مبهم و ناشناخته در بخش قرنطین دستگاه شرکت درملوگ، ۱۰۲ هزار و ۱۲ رأی خارج از زمان رأی‌دهی، آرای عکس از روی عکس و عکس‌های تکراری که هنوز تصفیه نشده و آرای بالغ به ۷۰۰ دستگاه و کارت‌های حافظه‌ی دستگاه‌های بیومتریک گم‌شده چهار نوع آرایی است که قابل پذیرش نمی‌باشد.
آقای عبدالله گفت که تا کنون کمیسیون هیچ دلیل موجهی در این مورد ارایه نکرده است.
آقای عبدالله بار دیگر به تفکیک آرای پاک از ناپاک تأکید کرد و گفت: «رأی پاک مردم افغانستان را به کرسی می‌نشانیم. نتیجه‌ی انتخابات تنها براساس رای پاک مردم افغانستان رقم خواهد خورد. ما طرفدار بحران نیستیم، اگر خدای ناخواسته کشور به بحران رفت، مسئولیت به دوش «دولت‌ساز» خواهد بود که تقلب کرده است.»
بنیاد انتخابات شفاف افغانستان (تیفا) نیز گفته است که هر نوع اعتباردهی برای آرای بدون داشتن معلومات بیومتریکی و خارج از زمان معین روز انتخابات (۷:۰۰ صبح الی ۵:۰۰ عصر) می‌تواند زمینه را برای نپذیرفتن نتیجه‌ی انتخابات برای تیم‌های انتخاباتی و مردم افغانستان فراهم کند.
تیفا در عین حال از احتمال نقض دوباره‌ی تقویم انتخاباتی و اعلام نتایج ابتدایی و نهایی انتخابات ریاست‌جمهوری ابراز نگرانی کرده است.
کمیسیون انتخابات در واکنش به گفته‌های عبدالله عبدالله می‌گوید که وضاحت در مورد آرای مورد مناقشه و مبهم در گروه روند بازشماری و تفتیش آرا است.
علی افتخاری در این مورد توضیح می‌دهد: «مثلا از بعضی محلات معلومات کاغذی آمده، اما اطلاعات بیومتریکی نیامده است. شما می‌دانید که حدود 100 دستگاه بیومتریک هنوز ناپدید است. ممکن این دستگاه‌ها در داخل همان صندوق‌هایی باشد که معلومات کاغذی (فورم نتایج) به مرکز رسیده، اما معلومات بیومتریکی ندارند. وقتی که ما به مرحله‌ی تفتیش و بازشماری آرا می‌رویم به این معنی نیست که تمام آرای که بازشماری می‌شود اعتبار می‌یابد. خوب است که فرصت بازشماری و تفتیش به کمیسیون داده شود. با توجه به این‌که ممکن دستگاه‌های بیومتریکی در داخل صندوق‌ها باشد، از کجا بدانیم و تشخیص کنیم که این آرای محلاتی که می‌گویند معلوماتی بیومتریکی ندارند، نادرست است و آن را باطل کنیم.»
ابراز نگرانی تیفا از سیاسی‌شدن روندهای تخنیکی در کمیسیون
در همین حال تیفا از سیاسی‌شدن روندهای تخنیکی در کمیسیون انتخابات ابراز نگرانی کرده‌اند. تیفا دیروز با نشر اعلامیه‌ای گفت که این نهاد از این‌که روندهای تخنیکی انتخابات به‌سوی سیاسی‌شدن می‌رود، نگران است و آن را «ضربه‌‌ی بزرگی به پیکر دموکراسی نوپای افغانستان می‌داند»
تیفا از کمیسیون انتخابات خواسته است که طبق قانون انتخابات، مقررات و لوایح تصویب‌شده عمل کند و برای مردم از سلامت روند اطمینان دهند.
تیفا تصمیم کمیسیون مبنی بر آغاز روند بازشماری آرا را بدون در نظرداشت قوانین، مقررات، و لوایح قبلی این کمیسیون، بحران‌زا دانسته است: « این تصمیم کمیسیون خلاف ماده نزدهم قانون تعدیل‌شده‌ی انتخابات ریاست‌جمهوری است.»
این ناظر انتخابات، از تیم‌های انتخاباتی و طرف‌های دخیل در روند انتخابات نیز خواسته است که در کار کمیسیون‌های انتخاباتی دخالت نکرده و اجازه دهند تا این کمیسیون‌ها در فضای آرام، کار فنی و مسلکی خود را به پیش ببرند.
دولت‌ساز: از اظهار نظرهای غیرمسئولانه خودداری کنید
پس از آن‌که روند بازشماری از سوی شماری از دسته‌های انتخاباتی تحریم شد، دسته‌ی انتخاباتی «دولت‌ساز» به رهبری محمداشرف غنی با نشر اعلامیه‌ای از دیگر دسته‌های انتخاباتی خواسته است که «از اظهار نظرهای غیرمسئولانه و بدون دلایل و مدارک در مورد روند انتخابات خودداری کرده و با رعایت اصوال رفتار نامزدان انتخابات ریاست‌جمهوری سال جاری، کمیسیون انتخابات را در تأمین شفافیت در این روند کمک کنند».
در اعلامیه‌ی این دسته‌ی انتخاباتی تأکید شده است که تأخیر دوباره در زمان اعلام نتایج هیچ توجیه قانونی ندارد: «از کمیسیون انتخابات می‌خواهیم که نتایج را در زمان تعیین‌شده‌ی آن یعنی ۲۳ عقرب اعلام کند.»
در همین حال زبیر حبیب‌زاده، سخن‌گوی تیفا به روزنامه اطلاعات روز گفت با توجه به چالش‌های مثل فشار سیاسی بر کمیسیون و ضعف مدیریتی که در کمیسیون وجود دارد، اعلام نتایج ابتدایی به تاریخ 23 عقرب ممکن نیست.