سرانجام پس از حدود 18 ماه مذاکره، ایالات متحده امریکا و گروه طالبان توافقنامهی صلح را امضا کردند. این توافقنامه روز شنبه (10 حوت) با حضور مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا در دوحه، پایتخت قطر توسط زلمی خلیلزاد، نمایندهی ویژهی امریکا برای صلح افغانستان و ملا عبدالغنی برادر، معاون گروه طالبان امضا شد. مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا در مراسم امضای این توافقنامه از طالبان خواست به تعهداتشان پابند بمانند، زیرا فصل رابطهی امریکا و طالبان با خون نوشته شده است.
مذاکرات امریکا و طالبان در 18 ماه گذشته با فراز و نشیبهایی همراه بود. این مذاکرات در آغاز با اما و اگرهای بسیار شروع شد و یازده دور مذاکره در قطر میان نمایندگان امریکا و طالبان برگزار شد تا دو طرف به توافق رسیدند.
در ماه سنبله 1397 زلمی خلیلزاد از سوی وزارت خارجه امریکا بهحیث نماینده ویژه آن کشور در امور صلح افغانستان تعیین شد. آقای خلیلزاد پیش از این بهحیث سفیر امریکا در افغانستان و عراق کار کرده است. او متولد شهر مزارشریف در شمال افغانستان است که تابعیت امریکایی دارد.
دور اول
نخستین دور نشست نمایندگان امریکا و طالبان در دوحه در 20 میزان 1397 برگزار شد. در این نشست زلمی خلیلزاد به نمایندگی از امریکا و شیرمحمدعباس استانکزی، رییس دفتر سیاسی طالبان در قطر و شماری از اعضای این دفتر شرکت داشتند. به دنبال آن گروه طالبان اعلام کرد که در این دور مذاکره توافق شده است تا نشستهایشان در آینده ادامه پیدا کند.
به دنبال مذاکرات امریکا و طالبان، ملا عبدالغنی برادر، معاون گروه طالبان از زندان حکومت پاکستان آزاد شد. طالبان در دوم عقرب 1397 اعلام کردند که ملا برادر در نتیجهی تفاهم سیاسی امریکا و طالبان آزاد شده و به نزد خانوادهی خود رسیده است. ملا برادر در حدود 50 سال سن دارد و یکی از چهار نفری است که گروه طالبان را به رهبری ملا محمد عمر در سال 1994 تأسیس کردند.
دور دوم
دومین نشست نمایندگان امریکا و طالبان در 25 عقرب برگزار شد. هرچند تا این زمان جزئیاتی در مورد مذاکرات دو طرف منتشر نشده بود، اما در اواسط ماه قوس گزارش شد که هیأت طالبان از قطر به پاکستان رفته است تا با رهبرانشان مشوره کنند. براساس گزارشهای منتشرشده، این سفر پس از آن انجام شد که ملا عبدالرحیم مشهور به ملا عبدالمنان، والی خودخوانده طالبان برای ولایت هلمند و مسئول نظامی گروه طالبان کشته شد. او در یک حملهی هوایی در ولسوالی نوزاد کشته شد.
دور سوم
سومین دور مذاکرات امریکا و طالبان در 26 قوس 1397 در شهر ابوظبی، پایتخت امارات متحده عربی برگزار شد. این نشست سه روز دوام کرد. در این نشست علاوه بر نمایندگان امریکا و طالبان، نمایندگان کشورهای امریکا، عربستان و امارات نیز شرکت داشتند. اتفاق برجستهی این نشست حاضرنشدن طالبان برای مذاکره با هیأت دوازدهنفری دولت افغانستان بود. خلیلزاد عدم دیدار طالبان با هیأت دولت افغانستان را «اشتباه» خواند و گفت اگر طالبان خواهان ختم جنگ در افغانستان هستند، باید با دولت این کشور مذاکره کنند.
در پایان همین دور بود که بحث بر سر ایجاد اداره موقت در افغانستان بلند شد. گزارشهایی منتشر شد که نشان میداد طالبان و امریکا روی ایجاد حکومت موقت در افغانستان مذاکره کردهاند. اما خلیلزاد این ادعا را رد کرد و گفت که عربستان و امارات در جریان مذاکره با طالبان آتشبس سهماهه را پیشنهاد کردند، ولی طالبان پاسخ دادند که صلاحیت گفتوگو در این مورد را ندارند.
افغانستان نیز به این خبر واکنش نشان داد و شورای امنیت ملی این کشور اعلام کرد که مردم افغانستان «معامله عجولانهای» را نمیپذیرند که قربانیهای آنان را نادیده بگیرد. شورای امنیت گفته بود که هیچ کشور و فردی حق ندارد روی ساختارهای جدید حکومت افغانستان بحث کند.
در پایان دور سوم مذاکرات امریکا و طالبان، یک هیأت گروه طالبان به ایران سفر کرد. طالبان هدف از سفر این هیأت را جلب حمایت «سیاسی و اخلاقی کشورها و همکاری آنان برای ختم اشغال و آمدن صلح و امنیت» در افغانستان خواندند.
دور چهارم
دور چهارم مذاکرات امریکا و طالبان در 29 جدی 1397 در دوحه برگزار شد. این دور با یک هفته تأخیر برگزار شد. علت تأخیر عدم توافق روی آجندای مذاکرات گفته شده بود. پیش از برگزاری این دور مذاکرات، گروه طالبان به امریکا هشدار داد که اگر گفتوگوهای صلح را صادقانه دنبال نکند، مذاکرات را تعویق میکند. این گروه در اعلامیه گفته بود که قرار بود دو طرف روی خروج نیروهای خارجی عدم استفاده از خاک افغانستان علیه کشورهای دیگر در دور چهارم مذاکرات بحث شود، اما امریکا در تلاش مطرح کردن موضوعات تازه است. در مقابل زلمی خلیلزاد اعلام کرد که اگر طالبان بهجای صلح، جنگ را انتخاب کنند، امریکا در کنار افغانستان با آنها خواهد جنگید.
در فاصلهی این نشست و نشست بعدی، یک رویداد مهم دیگر رخ داد. در اواسط ماه دلو 1397 نشست مسکو با حضور شماری از چهرههای سیاسی و سران احزاب سیاسی افغانستان با طالبان برگزار شد. هیأت افغانستان در حدود هفتاد نفر از جمله حامد کرزی عضو داشت. طالبان در این نشست اعلام کردند که قانون اساسی افغانستان را قبول ندارند.
دور پنجم
پنجمین دور مذاکرات امریکا و طالبان در ششم حوت برگزار شد و برای 16 روز دوام کرد. در این نشست برای اولین بار ملا عبدالغنی برادر با خلیلزاد دیدار کرد. نمایندهی ویژهی امریکا برای صلح افغانستان در پایان دور اعلام کرد که گفتوگوهای سهروزه سازنده بوده است. او در تویتی نوشت: «ما با گامهای آهسته اما پایدار برای توافق و رسیدن به صلح پایدار ادامه میدهیم.»
تا این دور، محور اساسی مذاکرات را چهار اصل اساسی تشکیل میداد: خروج نیروهای خارجی از افغانستان، عدم همکاری طالبان با گروههای تروریستی مانند القاعده و داعش، برقراری آتشبس و مذاکرات بینالافغانی. در پایان این دور خلیلزاد اعلام کرد که روی پیشنویس خروج نیروهای امریکایی از افغانستان و تضمین برای مبارزه با تروریزم میان دو طرف توافق شده است اما روی دو مورد دیگر نیز باید توافق شود.
دور ششم
ششمین دور مذاکرات امریکا و طالبان در 19 ثور 1398 آغاز شد. این دور با آغاز ماه رمضان یک روز تعطیل شد و سپس دوباره آغاز گردید. پیش از آغاز این دور چند رویداد مهم در ارتباط به صلح افغانستان رخ داد. در ماه حمل قرار بود نشست بینالافغانی دوحه برگزار شود اما به دنبال طولانیشدن فهرست شرکتکنندگان افغانستان که به 250 نفر میرسید، نشست لغو شد. در ششم ثور نشست سهجانبه نمایندگان روسیه، چین و امریکا در مسکو برگزار شد. این نشست خواهان خروج مسئولانه نیروهای خارجی از افغانستان در چارچوپ روند صلح گردید.
در 9 ثور 1398 لویه جرگه مشورتی صلح در کابل افتتاح شد. در این لویه جرگه بیش از سه هزار نفر شرکت کرده بودند. این لویه جرگه قطعنامهی 23 مادهای را صادر کرد و اشرف غنی پس از آن اعلام کرد که این «قطعنامه برای دولت افغانستان نقشهی راه خواهد بود.»
دور هفتم
دور هفتم مذاکرات امریکا و طالبان در هشتم سرطان 1398 آغاز و در 18 سرطان پایان یافت. این دور دو وقفه داشت: وقفهی نخست به دلیل مصادفشدن مذاکرات با روز جمعه و وقفه دوم برگزاری نشست بینالافغانی میان نمایندگان حکومت افغانستان، جامعه مدنی، زنان و گروه طالبان. دور هفتم مثمرتر خوانده شد.
همزمان با آغاز این دور، جانبس، سفیر پیشین امریکا در کابل اعلام کرد که پیشبینی میکند گفتوگوهای جاری امریکا با طالبان منجر به آغاز گفتوگوهای بینالافغانی شود تا این گفتوگو بتواند زمینهی یک صلح پایدار و قابل اعتماد برای تمام افغانها را فراهم سازد. از سوی دیگر گروه طالبان در آن زمان اعلام کرد که در هفتمین روز دور نهم مذاکرات میان هیأت امریکایی و این گروه روی نکات مهمی پیشرفت صورت گرفته است.
دور هشتم
دور هشتم مذاکرات امریکا و طالبان در 12 اسد 1398 آغاز و در 21 اسد خاتمه یافت. در پایان این دور خلیلزاد تویت کرد که امیدوار است عید قربان آخرین عیدی باشد که افغانستان در جنگ به سر میبرد. طالبان نیز اعلام کردند که مذاکرات طولانی و مفید بود. در اعلامیه طالبان گفته شده بود که «موافقه کردیم که در مورد اقدامات آینده، هر دو جانب با رهبری خود مشوره نماییم.»
دور نهم
دور نهم مذاکرات امریکا و طالبان در 31 اسد آغاز شد و ده روز ادامه پیدا کرد. این دور یکی از مهمترین مذاکرات دو طرف خوانده شده است. در پایان دور نهم مذاکرات خلیلزاد اعلام کرد که امریکا و طالبان در آستانهی توافقی هستند که خشونت را کاهش داده و راه برای افغانها باز خواهد کرد تا برای مذاکرات در مورد صلح باعزت و پایدار و افغانستان متحد باهم بنشینند. سهیل شاهین، سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در قطر نیز در تویتی گفت: «البته روی این توافق شد که ساعت ۲:۰۰ بعد از ظهر امروز یکشنبه نیز بحثها روی برخی موارد فنی توافقنامه را با هیأت امریکایی تکمیل کنیم.»
در پایان دور نهم، گزارش شد که دو طرف روی موضوعاتی چون قطع رابطهی طالبان با گروههای تروریستی، تبدیلنشدن افغانستان به پناهگاه امن تروریستان بینالمللی و اینکه ایالات متحده و همپیمانانش از افغانستان تهدید و یا مورد حمله قرار نگیرد، توافق کردهاند. مذاکرات طالبان و امریکا تا آنجا پیش رفت که خلیلزاد اعلام کرد که او با نمایندگان طالبان «در اصول» به توافق رسیده و منتظر امضای توافقنامه است. اما یک تویت دوام مذاکرات را متوقف ساخت.
دور دهم
پیش از آغاز دور دهم امیدوارهای برای امضای توافقنامه بیشتر شده بود، اما 16 سنبله 1398 دونالد ترمپ، رییس جمهور امریکا در تویترش اعلام کرد که گفتوگوها با طالبان را متوقف کرده است. این گفتوگو پس از آن متوقف شد که یک حملهی انتحاری در کابل جان 12 نفر بهشمول یک سرباز امریکایی را گرفت. او گفت که دیدار با رهبران طالبان و رییس جمهور افغانستان در کمپ دیوید را نیز لغو کرده است.
حدود سه ماه بعد دور دهم مذاکرات امریکا و طالبان از سر گرفته شد. کاهش خشونت و آتشبس موضوع اصلی این دور بود. در پایان این دور توافق شده بود تا نمایندگان طالبان دربارهی کاهش خشونت و آتشبس با رهبران خود مشوره کنند. هرچند افغانستان اعلام کرد که نتیجه نه دور مذاکرات لغو شده است، اما امریکا و طالبان گفتند که مذاکرات از جایی از سر گرفته شده است که متوقف شده بود.
پس از دور دهم مذاکرات امریکا و طالبان، سه عضو ارشد گروه طالبان و شبکه حقانی از زندان دولت افغانستان آزاد شدند. در 21 عقرب محمداشرف غنی، رییسجمهور افغانستان اعلام کرد که انس حقانی، حاجی مالیخان و عبدالرشید در بدل رهایی دو استاد دانشگاه امریکایی افغانستان از بند رها میشوند. انس حقانی پس از رهایی از زندان، شامل هیأت مذاکرهکننده طالبان با امریکا شد.
دور یازدهم
دور یازدهم مذاکرات امریکا با طالبان در ماه دلو امسال برگزار شد. دو طرف توافق کردند تا برای یک هفته خشونت در افغانستان کاهش یابد. مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا در سفری به ازبکستان از نزدیکشدن به توافق با طالبان خبر داد. در اوایل ماه حوت وزارت خارجه امریکا با نشر اعلامیهای گفت که توافقنامهی نهایی صلح امریکا با طالبان در ده حوت امضا میشود و پس از آن مذاکرات بینالافغانی برای برقراری آتشبس فراگیر و نقشه راه سیاسی برای آینده افغانستان آغاز خواهد شد. هفته کاهش خشونت از سه حوت آغاز شد و تا روز جمعه هفته گذشته ادامه پیدا کرد. طرح کاهش خشونت در واقع پیششرطی برای امضای توافقنامه امریکا با طالبان بود.