برای نخستین‌بار سراج‌الدین حقانی، سرپرست وزارت داخله طالبان و مسئول شبکه مخوف «حقانی» روز شنبه، ۱۴ حوت در مراسم فراغت دانش‌آموختگان آکادمی پولیس در مقابل رسانه‌ها ظاهر شد. پیشتر طالبان، چهره‌ی سراج‌الدین حقانی را بلور می‌کردند، تا شناخته نشود. او در میان طالبان به «خلیفه صاحب» مشهور است و از احترام خاصی در رده‌های مختلف طالبان برخوردار است.
سراج‌الدین حقانی در نخستین سخنرانی خود در مقابل خبرنگاران به زبان پشتو گفت: «برای اطمینان شما و مهمان‌های دیگر من در مقابل رسانه‌ها خود را آشکار کردم، تا باور و اعتماد شما جور شود. خداوند این قسم افتخار و سعادت را برای ما و شما ثبت کرد که در مراسم شما، من در مقابل رسانه‌ها آشکار شوم، تا به شما ثابت شود که چقدر نزد ما قدر دارید و ما به شما باور و اعتماد داریم.»
اما حقانی تحت تعقیب اف‌بی‌آی امریکا قرار دارد و این نهاد در ازای هر گونه اطلاعات مبنی بر دست‌گیری سراج‌الدین حقانی، ۱۰ میلیون دالر تعیین کرده است.
سرپرست وزارت داخله طالبان بر آموزش‌های معیاری نیروهای پولیس نیز تأکید کرده است: « جهاد ۲۰ ساله ما به هدف ختم اشغال، آزادی وطن و برپایی نظام اسلامی بود. من خیلی خوشحال هستم که شما آموزش‌های مسلکی را فرا گرفته‌اید و مسئولیت شما نسبت به گذشته زیاد شده است. شما آموزش‌های مسلکی را برای تأمین امنیت کامل کشور سپری کرده‌اید.»
تأکید بر عفوعمومی
سرپرست وزارت داخله طالبان گفت که بر اساس فرمان ملا هیبت‌الله آخندزاده، رهبرشان عفو عمومی بر همگی مقام‌ها و کارمندان نظام سابق پابرجاست. او از همگی کارمندان و کادرهای مسلکی خواست که دوباره به کشور برگردند:«ما دشمن ملت خود نیستیم و در مجموع قدر و احترام کادرهای مسلکی می‌شود. جناب امیرالمومنین صاحب، عفو عمومی به تمام کارمندان رژیم گذشته اعلام کرده تا در کشور بمانند. این عفو سیاسی نبود و عفو شرعی بود. این قسم وحشت و بربریت در کدام ولایتی اتفاق نیافتاده است که سبب ترک کارمندان سابق شود.»
او اطمینان می‌دهد که در قسمت تأمین امنیت کارمندان سابق حکومت اقدام خواهد شد: «در این روزها کادرهای مسلکی ما به تشویش و فکر هستند و خودشان را بی‌گانه با ما می‌دانند، به آنان اطمینان می‌دهیم که شما بچه‌های این کشور هستید و در امر خدمت با کشور با ما شریک هستید.»
این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که هم اکنون شمار زیادی از کارمندان سابق حکومت به‌ویژه نظامیان در خارج به سر می‌برند و برخی هم به گونه‌ی پنهانی از ترس حملات انتقام‌جویانه طالبان زندگی می‌کنند.
حتا برخی از کارمندان سابق هم از سوی طالبان کشته شدند.
هم اکنون شماری از کارمندان سابق دولت در زندان‌های طالبان به سر می‌برند. با استناد به گزارش شبکهی خبری «اسکای‌نیوز» بریتانیا، در زندان مرکزی هرات در غرب افغانستان، شماری از کارمندان سابق در حبس به سر می‌بردند.
در آغاز طالبان تأکید بر استفاده از نیروهای جنگی‌شان در ساختارهای ملکی و نظامی داشتند، اما اغلب این نیروها در راستای پیش‌برد حکومت‌داری ناتوان ظاهر شده‌اند. به نظر می‌رسد که طالبان با درک این خلا، برای جذب کادرهای مسلکی حکومت سابق اقدام می‌کنند.
عکس: شبکه‌های اجتماعی
ختم تهدید؟
حکومت سرپرست طالبان در سطح جهان مشروعیت ندارد و حتی حامیان اصلی طالبان نیز از رسمیت شناختن حکومت‌شان عقب‌نشینی کرده‌اند.
سرپرست وزارت داخله طالبان در نخستین سخنرانی خود با نرمی در مقابل جامعه جهانی صحبت کرد و خواست تا از این طریق حمایت کشورهای منطقه و جهان را جلب کند. او تأکید کرد که حکومت طالبان هیچ تهدیدی برای کشورهای منطقه و جهان نیست.
توافق‌نامه صلح میان طالبان و ایالات متحده امریکا در ۱۰ ماه حوت سال ۹۸ در دوحه کشور قطر توسط ملا عبدالغنی برادر و زلمی خلیلزاد، نماینده ویژه امریکا در امور صلح افغانستان به امضا رسید. طالبان در این توافق‌نامه تعهد سپردند که از خاک افغانستان علیه هیچ کشوری استفاده نخواهد شد.
سراج‌الدین حقانی، با قاطعیت از جنگ ۲۰ ساله در مقابل حکومت سابق و جامعه جهانی دفاع و آن را «مشروع» دانست: «تجاوز خارجی به هر مُلک باشد، برای آزادی وطن، جنگ‌ها مشروع است و ما به همین خاطر ۲۰ سال جهاد کردیم و جهاد ما مشروع بود.»
«این [حکومت سرپرست طالبان] فرصت طلایی است. امیرالمومنین صاحب وعده کرده بود که از خاک ما در آینده تهدیدی به کسی نیست و به این وعده دوحه، امارت اسلامی پایبند است. ما به جهان وعده داده‌ایم که از ملک ما تهدیدی برای آنان نیست. در مجموع از کشور، مال و جان خود محافظت می‌کنیم.»
این مقام برجسته طالبان بدون ذکر نام محمد اشرف غنی، رییس‌جمهوری فراری افغانستان گفت که زمینه برای انتقال صلح‌آمیز قدرت برابر نشد: «کوشش ما این بود که انتقال قدرت به شکل صلح‌آمیز صورت بگیرد، تا تمام ارگان‌ها و نهادها حفظ و اعتما برپا شود، با افسوس این کار نشد.»
عکس: شبکه‌های اجتماعی
رسمیت نیافتن
طالبان با پیش‌روی برق‌آسا، نخست ولسوالی‌ها و به‌دنبال آن شهرهای افغانستان را تصرف و کابل پایتخت در ماه اسد در محاصره آنان در آمد. در آن زمان، محمد اشرف غنی با شماری از نزدیکان‌اش از افغانستان فرار کرد و کابل به دست طالبان سقوط کرد.
در اواخر ماه دلو سال‌جاری عبدالسلام رحیمی، وزیر سابق در امور صلح و از افراد نزدیک به محمد اشرف غنی به کابل آمد و با امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه طالبان و سراج‌الدین حقانی دیدار کرد.
سفر این مقام حکومت سابق، گمانه زنی‌ها مبنی بر برگشت احتمالی اشرف غنی به کشور و هم چنین انتقال قدرت را مطرح کرد، اما حشمت غنی، برادر آقای غنی این موضوع را رد کرد.
سراج‌الدین حقانی از دیپلمات‌های مستقر در افغانستان خواسته است که کشورهای شان به مانند نظام سابق در پروژه‌های بازسازی همکاری کنند: «ما از خارجی‌ها می‌خواهیم که همان مصارفی که برای احیای جنگ و بربادی وطن می‌کردند، امروز برای آبادی وطن ما بکنند. کسی به شما محدودیت وضع نمی‌کند.»
او از جهان می‌خواهد که منتظر به رسمیت شناختن حکومت طالبان نباشند و کمک‌های خود را برای بازسازی افغانستان از سربگیرند: « دپیلمات‌ها و همکاران خارجی [به محفل فراغت] آمدند و آنان شاهد عینی وضعیت در کشور ما هستند. آنان از ما بخواهند که در کدام جا خلاف‌ورزی شده از قوانین جهانی است؟ هر نوع تشویش و مشکل برای شما پیش شده، ما آن را رفع می‌کنیم.»
دیدگاه طالبانی در مورد زنان
سراج‌الدین حقانی مدعی است که آنان هیچ محدودیتی در بخش آموزش و کار زنان وضع نکرده‌اند و حتا زنان از مرکز آموزشی پولیس در کابل سند فراغت می‌گیرند و به وظیفه فرستاده می‌شوند.
او اما به گونه‌ی تلویحی اشاره کرد که آموزش وکار زنان مبتنی بر فرهنگ افغانی و اسلامی در افغانستان است: «هر قوم و هر ملت، یک کلتور و عنعنات دارد. ما این قسم نمی‌کنیم که از اصول اسلامی و ملی خود عبور کنیم. من به شما تهعد می‌کنم، برای ما دفاع از اسلام، ملک و ملت مهم است و جهانیان در این دو مورد چانه با ما نزنند و این را برای خود تهدید ندانند.»
اما برخی از زنان افغان معتقدند که تعبیر طالبان از حق کار و آموزش مبتنی بر آموزه‌های اسلام، کلی و مبهم است و طالبان مشخص نکرده‌اند که چه چوکاتی برای کار و آموزش‌شان تعیین کرده‌اند.
تسلط طالبان بر افغانستان، باعث شد که شمار زیادی از زنان، از حق کار و آموزش محروم شوند. زنان افغان در بخش‌های مختلف کشور به‌شمول کابل برای تأمین حقوق‌شان دست به اعتراض زدند، اما این اعتراض‌ها با مخالفت شدید طالبان مواجه شد.
نیروهای طالبان شماری از زنان معترض را دست‌گیر و حتی یک ویدیو از اعتراف این زنان از سوی وزارت داخله طالبان به نشر رسید.
در این ویدیو چند زن می‌گویند کسانی از خارج از افغانستان از آنها خواسته‌اند به خیابان بروند و علیه حکومت طالبان شعار بدهند. اما برخی از زنان گفتند که از زنان بازداشت شده، اعتراف اجباری گرفته شده است.
عکس: اینتنرنت
بازرسی خانه به خانه
بازرسی خانه به خانه از سوی نیروهای طالبان به‌ویژه شبکه حقانی در کابل و ولایت‌های مختلف جریان دارد. برخی از مردم از برخورد«نادرست» نیروهای طالبان در جریان بازرسی خانه به خانه شکایت دارد.
سراج‌الدین حقانی، سرپرست وزارت داخله دستور داده است که در جریان بازرسی خانه به خانه جلو آزار و اذیت مردم گرفته شود: «اصلاحات و نظم باید در نهادهای امنیتی به‌وجود بیاید. نیروهای امنیتی سبب آزار و اذیت مردم نشوند و در جریان تلاشی از دقت و اخلاص کار بگیرند.»
او تصریح کرد که در صورت بروز هر نوع مشکل در جریان بازرسی خانه به خانه از بزرگان، وکلای گذر و عالمان مناطق مورد بازرسی، کمک گرفته شود و این روند با آنان هماهنگ باشد.
شکایت‌های مبنی بر حضور نداشتن زنان وابسته به نیروهای طالبان در جریان بازرسی خانه به خانه وجود دارد.
حقانی کی است؟
سراج‌الدین حقانی پشتون و از قبلیه غلجایی است و پس از مرگ پدرش جلال‌الدین حقانی به‌دلیل ابتلا به سرطان، به‌عنوان مسئول شبکهی حقانی در افغانستان گماشته شد. او متولد سال ۱۳۵۲ در منطقه‌ی «میران‌شاه» در وزیرستان شمالی در نوار مرز با افغانستان است. حقانی در «دیوبندی دارالعلوم حقانی» در پاکستان دروس اسلامی را خوانده است.
انس‌حقانی، مقام ارشد طالبان و عضو سابق هیأت مذاکره کننده با جمهوری اسلامی افغانستان برادر ناتنی و کوچک سراج‌الدین است.
شبکه حقانی با رهبری سراج‌الدین به یکی از شبکه‌های مخوف مبدل گردید و متهم به بمب‌گذاری‌های خونین و پیچیده در افغانستان است.
در سال ۲۰۰۸ حمله انتحاری به هتل «کابل سرینا» و کشته شدن شش تن به‌شمول دیوید هسلا، شهروند امریکایی، تلاش برای ترور حامد کرزی، رییس‌جمهور وقت افغانستان و ربودن دیوید اس‌ورد، خبرنگار نیویورک‌تایمز، باعث شد که اف‌بی‌آی امریکا پاداش برای کسب اطلاعات در مورد حقانی تعیین کند.
سراج‌الدین در سال ۲۰۱۰ میلادی خوش چانس‌بود و از حمله هواپیمای بی‌سرنشین امریکا جان سالم به در برد. او در آن سال عضو شورای رهبری کویته طالبان شد و در زمان گماشته شدن ملا هیبت‌الله آخندزاده به‌عنوان رهبر طالبان، به‌عنوان معاون وی گماشته شد.
قطعات بدری و منصوری از ساختارهای نظامی قدرتمند شبکهی حقانی و دو بازوی قدرتمند سراج‌الدین حقانی به حساب می‌آید و در زیرشاخه آن نیروهای انتحاری شامل هستند.
گردان‌های انتحاری یا به گفته‌ی طالبان «نیروهای استشهادی» زیر نظر مستقیم سراج‌الدین در دوران جنگ با حکومت سابق بود. وی در کنار دیدار و مساعدت مالی با بستگان کشته‌شدگان انتحاری، در یک همایش در چهارم حوت در قندهار گفته بود که ۱۰۵۰ نفر از اعضای گروه او، یعنی شبکه حقانی طالبان در یک و نیم دهه گذشته حملات انتحاری انجام داده‌اند.
او گفت: «ببینید، ما و شما تلاش می‌کنیم تا بر نفس‌های خویش غلبه کنیم. یک سال پیش را به یاد می‌آوریم. شهدا بسیار بودند. آرزوی هر شهیدی این بود که امروز از این آزادی خود لذت ببرد. خدا نکند که اجازه بدهیم به این شهدا خیانت شود.»
گفته می‌شود که شبکه حقانی و شخص سراج‌الدین حقانی رابطه نزدیک با استخبارات پاکستان دارد.
سراج‌الدین حقانی در میان تحریک طالبان پاکستان نیز نفوذ دارد. برخی از منابع در دولت پاکستان گفته‌اند که مذاکرات مستقیم اسلام‌آباد با تحریک طالبان پاکستان با پادرمیانی سراج‌الدین حقانی در ولایت خوست در شرق افغانستان صورت گرفته است. حالا چهره مسئول شبکه حقانی همگانی شده است، اما با گذشت بیش از شش ماه از حاکمیت طالبان در افغانستان، هیچ عکس و یا صدای منسوب به ملا هیبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان به نشر نرسیده است.