په دې لیکنه کې غواړم چې په افغانستان کې د شاه امان الله له دورې څخه تر نن ورځې پورې د ښځو تاریخ او فعالیتونو په اړه وغږېږم، او وښیم چې افغان میرمنو د خپل هیواد له سیاسي، اقتصادي، کلتوري او ټولنیزو لوړو ژورو سره څه ډول تطابق کړی.
په کورني حريم او څلور دېوالۍ کې د ښځو بنديوان کول او له اساسي بشري حقونو يې محرومول د هغې د پت او ناموس ساتنه نه ده، بلکې په دې سره هغه نوره هم متضرره کېږي او له هغې د ناوړه ګټې اخيستنې شونتيا زياتېږي.
د خوست، کندهار او نورستان خلک په روغتونونو کې د کافي امکاناتو او درملو نشتون یوه جدي ننګونه بولي او وایي، د خلکو د نفوسو زیاتوالي سره په روغتیایي مرکزونو کې د امکاناتو زیاتوالي ته هیڅ پام نه دی شوی.
د دغې ولسوالۍ اوسېدونکي وايي، کلونه وړاندې له لوګر ولايت سره د ازبکستان هيواد وارداتي برېښنا وصل شوې، خو د نه پاملرنې له امله مرکز پل عالم ته د نږدې محمداغې ولسوالۍ عام خلک لاهم له شته برېښنا بې برخې دي.
څوکۍ، درین او هېلګل د کونړ د غازي آباد ولسوالۍ هغه درې دي، چې ځايي اوسېدونکو یې د شاوخوا دوه سوه کېلو متره سړکونو د جوړولو چارې پېل کړې دي.
عالیه وایي، افغانستان ته په راګرځیدو د ده له مخې تیاره وه، نه هغه وطن و، نه هغه خلک وو او نه هغه څه وو، چې مخکې یې لیدلي وو؛ هرڅه بدل شوي وو.
د کابل-جلال اباد دویم لین سړک چارې د مخکیني حکومت پر مهال د ۱۰۵ ميليونه ډالرو په لګښت پېل شوې وې چې د اسیا پراختیایي بانک لخوا ورکول کیدې.
زرغونه د طالبانو حکومت د ښوونځي او مدرسې په برخه کې په توپیري چلند تورنوي او وايي، چې دغه ډله نه غواړي نجونې عصري زده کړې وکړي.
یو شمیر ناروغان او پایوازان بیا په حوزوي روغتون کې د ډاکټرانو له ناسم چلند څخه شکایت کوي او په خبره يې هغه ناروغانو ته زیات پام کوي چې د طالبانو پلویان او یا واسطه ولري.
ښکاري چې د دوحې تر توافق وروسته له هيوادونو سره د اړيکو ساتلو په تړاو د طالبانو پخوانی معيار بدل شوی او اوس د يوه سيکولر حکومت په توګه له مذهبي ايډيالوژيکو باورونو ځان لېرې کوي