تحلیل | صلح

با در نظرداشتن شرایط متنوع ارائه خدمات‌ درمانی در زمان صلح و جنگ، قوانین اخلاقی و تعهدات پزشکان یکسان هستند. هیچ یک از موارد کدهای اخلاقی، زمان‌‌های جنگ یا کار در جنگ را به‌دلیل متفاوت بودن مستثنا نمی‌‌کند و یا حاکی از تغییر اصول و قوانین اخلاقی با تغییر شرایط نیستند.

در سال ۲۰۰۳ ملا محمدعمر در یک نوار صوتی تشکیلات جدید طالبان را اعلام کرد. ملا عمر در این نوار صوتی، ملا عبدالغنی برادر را معاون اول و ملا عبیدالله آخوند را به‌عنوان معاون دوم خویش گماشت. همچنین وی یک شورای ده‌نفری را نیز برای انسجام نیروهای طالبان تعیین کرده بود.

سرشت گروه‌های ایدیولوژیک و بنیادگرا در تضاد و نفی دیگری است. به‌نظر می‌رسد گروه طالبان با توجه به این‌که همه چیز (دولت اسلامی افغانستان، رسانه‌ها، مکتب، دانشگاه، حقوق بشر، آزادی‌ زنان، اقتصاد و ...) را در تضاد با برداشت خود از اسلام می‌داند به چنین آفتی گرفتار شده است.

ما نیاز داشتیم در یک جامعه متکثر، چندقومی و پساجنگ یاد بگیریم چطور به باورهای یکدیگر احترام بگذاریم. ما نیاز داشتیم بدانیم صلح، امنیت و مدارا چیست و چگونه در جامعه تحقق می‌یابد. ما نیاز به درک وسیعی از حقوق بشر و احترام به دیگری داشتیم.

یافته‌های گزارش دانشگاه «نبراسکاموها» در سال ۲۰۲۰ نشان می‌دهد طالبان دریک سال مالی، که از ماه مارچ ۲۰۱۹ تا سال ۲۰۲۰ را در بر می‌گیرد، ۱.۶ میلیارد دالر از طریق جمع‌آوری مالیات، قاچاق مواد مخدر، استخراج معادن، اخاذی، صادرات و واردات و کمک‌های بیرونی، درآمد داشته‌اند.

ملابرادر، معاون سیاسی طالبان در سفرش به پاکستان در یکی از مراکز نظامی طالبان می‌گوید که «هرچه ما در جبهه جنگ متحد و موفق باشیم، جامعه بین‌المللی ما را جدی می‌گیرند.» این امر نگرش طالبان را نسبت به جنگ و صلح نشان می‌دهد. با چنین نگرشی صلح امکان‌پذیر نیست.

برای اشرف‌غنی با توجه به شرایط سیاسی که قریب به یک سال پیش بر افغانستان حاکم بود، هیچ شانسی برای تشکیل یک حکومت یکدست و بدون حضور جناح‌های دیگر وجود نداشت. اگر او می‌خواست کماکان به‌عنوان رییس دولت در ارگ ریاست‌‌جمهوری ابقا شود، هیچ چاره‌ای جز تن دادن به تقسیم قدرت با رقبا نداشت.

مادامی که خشونت‌ورزی، ترور، ایجاد وحشت عمومی، قتل خبرنگاران و فعالان مدنی (استراتژی‌هایی که طالبان به دنبال تعمیق آن هستند و آن را دنبال می‌کنند) به‌عنوان استراتژی تعریف شود، این پرسش طرح خواهد که چگونه از این برزخ، ققنوس صلح برخواهد خاست؟

هم عربستان و هم پاکستان، از طالبان به‌عنوان گروهی بنیادگرا حمایت می‌کنند و اگر طالبان ارزش‌های دموکراتیک را بپذیرند و تغییر کنند، هویت بنیادگرای خود را از دست داده و در نتیجه، حمایت ارتش پاکستان و عربستان را نیز از دست خواهند داد و این به سود طالبان نیست.

به‌نظر می‌رسد که دستگاه سیاست خارجی افغانستان بزرگ‌ترین امتحان ۲۰ سال اخیر خود را در پیش دارد و کامیابی و یا ناکامی آن تأثیر مستقیم بر آینده‌ی سیاسی افغانستان خواهد داشت. شایسته است که رهبری جدید وزارت خارجه برای بیرون‌رفت از وضعیت پیچیده کنونی ابتکار عمل به خرچ بدهد.

انعطاف در مذاکرات الزامی است، هر دو جناح باید ظرفیت شنیدن دیدگاه مخالف دو طرف را داشته باشند تا مذاکرات به نتایج مطلوب برسد، اما انعطاف نباید به معنای از دست‌رفتن دستاوردهای دو دهه اخیر باشد. زنان که در دو دهه گذشته حق تعلیم و تحصیل کسب کرده‌اند، نباید از این حق مسلم‌شان محروم شوند.